Deze en talloze andere auto-fotokaarten van Nederlandse uitgevers staan vermeld in een prachtige uitgave van de VDP die je in onze Catawiki-shop kunt kopen.
EW
![]() |
|
Deze week vielen er een paar prentbriefkaarten met daarop auto's in de bus. Bovenstaande kaart is uitgegeven in 1960 door uitgeverij Gebroeders Spanjersberg in Rotterdam. Op de voorkant van de kaart een afbeelding van een Morris 850. Op de achterkant de vermelding van de gegevens van deze auto en de gegevens van de importeur: Molenaar's Nederlandse Automobielfabrieken in Amersfoort.
Deze en talloze andere auto-fotokaarten van Nederlandse uitgevers staan vermeld in een prachtige uitgave van de VDP die je in onze Catawiki-shop kunt kopen. EW
1 Opmerking
Johannes Halbertsma, Sneek Johannes Halbertsma is directeur van de N.V. Johs. Halbertsma Zuivelindustrie Sneek. In 1850 is deze zuivelindustrie opgericht 1). Hij is oprichter en voorzitter van het Friesch Scheepvaart Museum in Sneek. J.H. Halbertsma is geboren op 20 december 1888 te Sneek en overleden 26 april 1958 te Sneek. Het kantoor- en het kaaspakhuis bevinden zich aan de Geeuwkade in Sneek. De zonen Herrius (1864-1920) en Hylke (1857-1932) van Johannes nemen later het bedrijf over: Samen richten ze in 1888 de zuivelfabriek La Normandie (later Normandia geheten) op. De naam is gekozen nadat Herrius Halbertsma in Normandië de wijze van boterbereiding had bestudeerd. La Normandie is een combinatie van zuivelfabriek en een exporthandel in boter en kaas. N.V. Johs. Halbertsma’s Zuivelindustrie Sneek heeft ook prentbriefkaarten uitgegeven. Er zijn drie series te onderscheiden: Serie A. N.V. Johs. Halbertsma’s Zuivelindustrie, Sneek. Zonder punt achter cijfer en Plaatsnaam met hoofdletters. 1 – OOSTERLITTENS 4 – SNEEK [Waterpoort] 5 – WIEUWERD 6 – LONGERHOU 7 – LANGWEERDER WIELEN 8 – LANGWEERDER WIELEN 9 – TIRNS 10 – NOORDWOLDE 11 – JOURE 12 – WIEUWERD 13 – HENNAARD 14 – SCHETTENS 15 – ITENS 16 – NYEGA (H.O.N.) 17 – GAUW 18 – SNEEK Veemarkt 19 – SNEEK Panorama 20 – SNEEK Wilhelminapark 21 – SNEEKERMEER 22 – SNEEKERMEER 23 – SCHRAARD 25 – HINDELOOPEN ?? – SCHARNEGOUTUM Serie B. N.V. Johs. Halbertsma’s Zuivelindustrie, Sneek. Met punt achter cijfer en alleen eerste letter plaatsnaam met hoofdletter. 3. – Kerkgracht te Sneek 5. – Haringvangst. Stavoren. 14. – De Maaimachine Serie C. Uitg. Roomboterfabriek “La Normandie” Sneek. 9 – SNEEK [waterpoort binnenzijde, verticaal] 14 – SNEEK [waterpoort] Noten
Lodewijk van Duuren Drukkerij B.M. Zuikerberg, Winschoten B.M. Zuikerberg theaterdrukkerij Winschoten is de drukker van de afgebeelde prentbriefkaart Op 15 augustus 1899 start Berthold Maurits Zuikerberg een boek- & handelsdrukkerij en boekbinderij in Winschoten in het bedrijfspand Engelschestraat 7 (vroeger Engelschestraat 414, wijk 2). Hij is geboren op 26 februari 1877 in Winschoten en overleed te Sobibor op 9 juli 1943. Vanaf begin 1900 gaf B.M. Zuikerberg het Winschoter Weekblad, nieuws- en advertentieblad voor Winschoten en Omstreken uit. De Komeet, vakblad voor het amusementsbedrijf is ook een uitgave van Zuikerberg van 1901 tot 1942. Op 1 mei 1942 mocht het blad niet meer verschijnen. In 1942 verschenen nog wel Duitstalige krantenadvertenties van het bedrijf, maar het heeft de sluiting niet kunnen voorkomen. Zuikerberg leverde vooral drukwerk voor kermissen, circussen, theaters en dergelijke. Het drukwerk bestond uit toegangskaartjes, programmaboekjes, affiches en ander reclamedrukwerk. De afgebeelde kaart is een voorbeeld van reclamedrukwerk voor een circus. De firma beheerde ook een kaartsysteem met de verblijfplaatsen van meer dan 2500 exploitanten van kermisattracties, variété- en circusartiesten. Prentbriefkaarten Er is een kaart van Winschoten bekend, die is uitgegeven door Zuikerberg, de overige zijn allemaal artiesten, circussen enz. Hieronder volgt een lijst van hetgeen bekend is:
Circus Kinsbergen Circus Kinsbergen was in 1796 het eerste Nederlandse circus. Leon of Lion Kinsbergen (1750-1813) was één van de eerste circusdirecteuren in Nederland. Leon Kinsbergen reisde tot 1798 met een show waarin voltigeurs, springers en koorddansers optraden. In 1798 neemt hij de manege van Pieter Magito over, die de eerste circusvoorstellingen in Nederland had gegeven. Kinsbergen noemt de voorstelling van ‘Een Groote Fransche Troup Koorddanssers, Springers, Voltigeerders en Paarden-Ryders’ nog geen circus. De hoofdnummers van de voorstelling waren volgens een strooibiljet de Koorddansers en Paardenrijders. Leon zou de stamvader worden van een bekend Nederlands circusgeslacht. De families Kinsbergen en (Maurits) Blanus zijn de bekendste joodse circusfamilies in Nederland, die ook onderling verwant zijn. Beide staan bekend om hun paardenspelen, maar in hun voorstellingen zijn ook acrobaten, clowns en andere gedresseerde dieren zoals honden en vogels te bewonderen. Lion Kinsbergen overleed op 63-jarige leeftijd in 1813, maar de familie bleef het circus trouw. Het Circus Kinsbergen heeft zeker nog 180 jaar een plek ingenomen in het Nederlandse circuslandschap. Roelof Kinsbergen is een nazaat van Leon Kinsbergen. Hij is geboren te Hoorn op 29 december 1858 en overleden te Wildervank op 27 juni 1925. Zijn ouders waren Leendert (Lion) Kinsbergen goochelaar en Jeannette Blanus paardrijdster. Hij is op 16 december 1889 gehuwd met Jansi Schuitevoerder uit Sint-Truiden (1861-1940). Zijn beroep was circusdirecteur. Hij is ook bekend onder de naam Rudolph of Rudolf Kinsbergen. De Kinsbergens waren verwant aan Jacques Schuite(n)voerder (Isaac Simon, 1846-1911), de beroemde August de Domme van Circus Oscar Carré. Hij huwde met Theresia Blaanes (ook Blanus), de dochter van Moses van Joseph Blaanes (paardrijder) en Betje (Elisabeth) Kinsbergen (danseres). Lodewijk van Duuren Pikante prentbriefkaarten De twee matrozen van ’t Wachtschip te Den Helder, Hendrik Albertus Rob en Jan Boekhof, verschenen met een gezicht, dat glom als een “butterdiggel”, louter van vergenoegdheid. Ze zijn lid en voorzitter van “Rein Leven”, een nieuwe vereeniging, die zich, voor zoover hier aan de rechtbank bleek, ten doel stelt, andere menschen, als ’t half mogelijk is, de gribus in te jagen. Ze waren op 18 September den boekwinkel van Jb. Prins in de Kruisstraat ingegaan en hadden niet zonder moeite en na veel zoeken met een vroom snoetje een paar “pikante” prentbriefkaarten weten machtig te worden, die zij daarna aan den Commissaris van Politie brachten met het verzoek den boekhandelaar te vervolgen wegens het ten verkoop in voorraad hebben van voor der eerbaarheid aanstootelijke afbeeldingen. Ze konden in zoover voldaan zijn over hun werk, dat tegen Prins f. 25,- boete subs. 5 d. hecht. gevraagd werd. Bron: Schager Courant, 9 November 1902. Toelichting:
M.D. de Lange, Veendam Op 1 augustus 1885 vestigt Markus (Derks ) de Lange (1862-1920) te Veendam een boek-. kantoorboek-, muziek- en kunsthandel . Op 1 juli 1885 treedt Æ. E. Kluwer 1) als firmant toe. De samenwerking met Kluwer eindigt op 1 januari 1891. Als Markus de Lange in 1920 komt te overlijden, neemt zijn zoon Dirk de Lange (1898-1978) waarschijnlijk de zaak over. Bij zijn huwelijk in 1923 met Antje Bruininga is zijn beroep boekhandelaar. In 1933 adverteert M.D. de lange met nieuwe prentbriefkaarten van Veendam. Ook op 10 juni 1940 staat er nog een advertentie in de Krant De Noord-Ooster, maar niet lang daarna is het bedrijf in 1940 opgeheven. 2) De boekhandel is in 1940 gevestigd aan de Kerkstraat 3 in Veendam. Prentbriefkaarten De Lange heeft veel kaarten uitgegeven van Veendam, maar ook van Wildervank, Muntendam, Nieuwe Pekela, Ommelander Wijk in de provincie Groningen en Zuidlaren, Eext en Borger in de provincie Drenthe . De oudst bekende kaart is afgestempeld op 7 mei 1896. Een kaart van Muntendam heeft als onderschrift op de beeldzijde: Platinadruk van M.D. de Lange 3). M.D. de Lange was voorzitter van de Vereeniging voor Volksvermaken in Veendam. De uitgave van kaarten van een Bloemencorso, een Historische Optocht en Prinselijk bezoek in Veendam zijn mogelijk uit de interesse voor volksvermaken voort gekomen. De Historische optocht was in 1913 ter herdenking van 100 jaar onafhankelijkheid. Het bloemencorso en het Prinselijk bezoek (Prins Hendrik) was in 1905 toen Veendam 250 jaar bestond. Circa 1902 verschijnen er ook fantasiekaarten bij M.D. de Lange, onder meer schertskaarten, en transparantkaarten 4) met zee-, zomer- en wintergezichten. Waarschijnlijk zijn dat echter geen eigen uitgaven, maar heeft hij deze kaarten wel in zijn boekhandel verkocht. Vergelijk de advertentie van Dijkstra’s boekhandel in Leeuwarden uit 1903. Samenwerking met andere uitgevers of drukkers
Overige uitgaven M.D. de Lange heeft een genummerde serie stereofoto’s uitgegeven van 225 Nederlandse steden en dorpen, gemaakt ten dienste van het aardrijkskundig onderwijs. De als boekje uitgebrachte toelichting dateert uit 1911. De foto’s vormen één geheel met de kaart (wit fotopapier). Aan het eind van de jaren 1930 drukte Ch. Gordinne et fils uit Luik twee series prenten voor M.D. de Lange uit Veendam, onder de reeksnaam 'De Lange's schoolprenten'. Als voorbeeld is afgebeeld een prent met twaalf afbeeldingen van gebeurtenissen uit de Boerenoorlog. Bronnen
Noten
Opticaprenten Beschrijving Reproductie van een oude opticaprent, uitgegeven als groot formaat kaart (19 x 14,5 cm) door de uitgever Woldemar Klein in Baden-Baden (nr. 132/6). Op de adreszijde de titel: Guckkastenbild Mainz Het opschrift in spiegelbeeld op de prent luidt: “Vue de la ville de Moyance”. Onderaan staat de tweetalige tekst (Duits en Frans): Prospect von der Churfurste Residenz Stadt Maijnz zwischen Rhein u. Maijn von Bingen aufwärts anzusehen”. De ingekleurde kopergravure is gegraveerd door Balthasar Friedrich Leizelt voor de "Collection des Prospects". Uitgegeven door de Keizerlijke Akademie in Augsburg omstreeks 1780. Oorspronkelijk formaat 29,1 x 41,5 cm. Augsburg was een belangrijk centrum voor de fabricage van opticaprenten, met als bekendste kunstenaar Georg Balthasar Probst. De kaart is uit een groter geheel geknipt. Het Verlag Woldemar gaf in 1969 een kalender uit met per maand een Duits stadsgezicht (“Guckkastenbilder deutscher Städte”). Zeer waarschijnlijk is deze kaart uit een dergelijke kalender afkomstig). Opticaprenten Met de hand gekleurde kopergravures die met een kijkkast of een opticaspiegel bekeken konden worden. Er wordt een perspectiefeffect geschapen door een combinatie van het beeldontwerp en de eigenschappen van spiegel en lens. Het overdreven perspectief geeft in combinatie met een optisch instrument een illusie van driedimensionaliteit. De belangrijkste centra in de tweede helft van de 18e eeuw voor de vervaardiging van opticaprenten zijn Augsburg, Parijs, Londen en Bassano (Italië). Minder belangrijk waren Wenen, Berlijn en Den Haag. De meeste opticaprenten zijn stadsgezichten en landschappen, maar ook bijbelse, mythologische, historische en actuele voorstellingen komen voor. De opticaprenten zijn te beschouwen als de voorganger van de cinema, maar ook van de (stereo)foto en de ansichtkaart. De Frans benaming van opticaprenten is vues d'optique, de Duitse Guckkastenbilder de Engelse optica prints. Een andere vorm is de illuminatieprent, van dik papier met uitgeknipte ramen en lichtbronnen, die in een kijkkast werden bekeken met een lamp erachter. Optische instrumenten Daarvan bestonden twee typen: De optische staander of zograscoop genoemd. Op een houten standaard is, in een verticaal geplaatste vierhoekige omlijsting, een dubbele bolronde lens gezet. Aan de bovenrand zit een tweede vierhoek bevestigd, voorzien van spiegelglas, geplaatst in een hoek van 45 graden ten opzichte van de eerste vierhoek. De prent ligt plat en ondersteboven achter de staander. Als men door de lens kijkt, ziet men de weerspiegeling van de afbeelding. Op de afdruk is de titel dan ook in spiegelschrift te vinden. Ook de afbeelding is spiegelbeeldig. De optische doos, ofwel kijkkast. Hiervan bestaan allerlei varianten. Bij de eenvoudige uitvoeringen kijkt men direct via de lens aan de voorkant van de doos naar de platen. De ingewikkelde modellen zijn voorzien van een spiegelconstructie en meerdere lenzen. Het is mogelijk ver schillende prenten in de doos op te slaan, die bij de vertoning één voor één via touwtjes of via een ander systeem voor de lens worden geschoven. De reeks kan uit wel veertig platen bestaan. Er kunnen kleppen geopend worden, zodat het daglicht de scène verlicht. ‘s Avonds gebruikte men kaarsen. De lens in het apparaat zorgt voor een kleine uitvergroting van de voorstelling, waardoor allerlei details goed zichtbaar zijn. De minieme vervorming die ontstaat, accentueert de ruimtelijke werking van de gravure, zodat men van de scène een indruk van reliëf en diepte krijgt. Iets wat vele gravures kenmerkt is de minutieuze nauwkeurigheid waarmee alle details van bijvoorbeeld gebouwen en straten natuurgetrouw zijn gereproduceerd. Desondanks doen deze stads- gezichten en landschappen, wanneer men ze met het blote oog bekijkt, onnatuurlijk en schools aan. Maar wanneer men dezelfde plaatjes in een 'optische doos' bekijkt, voldoen ze wonderwel aan hun beoogde effect. Bronnen
Afbeeldingen
H. Sannes, St. Anna Parochie Hartman Sannes is een bekende Friese historicus en onderwijzer, geboren te Sint Annaparochie op 24 juni 1890 en overleden te Leeuwarden op 5 januari 1956. Hartman Sannes werd in 1890 in Sint Annaparochie geboren als zoon van de verver (huisschilder) Sytse Sannes en van Yke Bouma. Dit kan echter niet de H. Sannes zijn, die bekend is als uitgever van kaarten van St. Annaparochie en omstreken, want daar was hij te jong voor. De oudst bekende afstempeling van kaarten van Sannes dateert uit 1902. Het is echter zeer waarschijnlijk zijn opa die ook Hartman Sannes heette (1840-1932) die achter de naam H. Sannes op kaarten schuil gaat. Bij zijn huwelijk met Grietje Hendriks Goudemond in 1862 woont hij in St. Anna Parochie en is zijn beroep verwer. Maar volgens de overlijdensakte van Sytse Sannes is hij van beroep veranderd: “te Sint Anna Parochie is overleden [6 januari 1909] Sijtse Sannes, oud vijf en veertig jaren, verver, geboren en wonende te Sint Anna Parochie, gehuwd met Yke Bouma, zoon van Hartman Sannes, winkelier, mede aldaar woonachtig en Grietje Goudemond overleden” [10 februari 1892]. In 1917 doet weduwe S. Sannes de schilderszaak over aan J. Couperus. Prentbriefkaarten Mogelijk heeft Hartman Sannes kaarten van St. Annaparochie en omgeving van circa 1900 tot 1917 uitgegeven en in de schilderszaak verkocht. Het zijn vooral kaarten van St. Annaparochie, maar ook andere plaatsen uit Het Bildt, zoals St. Jacobiparochie, Vrouwenparochie en Oude Bildt-Sijl. Wilhelmina-Hendrik-Stichting De Vereeniging voor de Wilhelmina-Hendrik-Stichting in Rotterdam is opgericht op 7 februari 1901. Op een kaart uitgegeven door N.J. Boon in Amsterdam staat het doel van de stichting: “Verstrekt Voedsel aan de Behoeftigen. Men steunt deze stichting: Door een jaarlijksche bijdrage als lid, of een bijdrage in eens als begunstiger.” Op een kaart van Sannes van de Gemeenteschool in St. Anna Parochie staan alle leerlingen afgebeeld i.v.m. het verstrekken van voedsel aan behoeftige schoolkinderen door deze stichting (bron Haverkate, Encyclopedie). Samenwerking met andere uitgevers, drukkers en fotografen
Drukkerij Kuiken Sinds mei 1859 heeft Jan Kuiken een boekhandel op de hoek van Sint Annaparochie, die hij in 1861 uitbreidt met een drukkerij in het pand aan het Noordeinde. In 1869 geeft hij voor het eerst de Bildtsche Courant uit. Deze zou tot 1963 een belangrijke plek innemen op het Bildt. In 1875 verhuist het bedrijf naar het Oosteinde. Jan Johannes Kuiken kreeg samen met zijn vrouw, acht kinderen. Zoon Johannes Jans Kuiken nam in 1898 het roer over van zijn vader. Vanwege zijn zwakke gezondheid en het feit dat er geen mannelijke opvolger was, droeg Kuiken in 1920 de leiding van het bedrijf over aan Adolf Hoekstra. Zowel Johannes Jans Kuiken als Adolf Hoekstra hebben prentbriefkaarten van St. Anna Parochie uitgegeven. Die van Kuiken hebben als tekst op de adreszijde: Uitg. Firma J. Kuiken Jz. St. Annaparochie. Drukker J. Kuiken Jz. was ook actief in de strijd voor socialisme en kiesrecht en was vele jaren hoofdbestuurder van de Nederlandsche Vereeniging tot Afschaffing van Sterken Drank. Lodewijk van Duuren G. Verheule, Goes G. Verheule is een christelijke boek- en papierhandel gevestigd in 1888 in Goes. De oprichter is Geerard Verheule (1864-1930). Zijn zoon Geerard Karel Verheule (1898-1979) zal later de zaak want we zien hem in het Adresboek voor den Boekhandel G. Verheule in 1963 G.K. Verheule als eigenaar; Verdere gegevens zijn: Papegaaistraat 6; Boek – en Papierhandel, Kantoorboekhandel, Binderij. In de nieuwjaarsadvertentie van 31 december zien we op bovenstaand adres Boekhandel R. v.d. Wal v.h. Verheule. In de periode 1915-1930 is ook een advertentiebureau aan de boekhandel verbonden. Prentbriefkaarten G. Verheule heeft alleen kaarten van Goes, Wilhelminadorp en Kloetinge. Oudste kaart tot nu toe volgens afstempeling is 1903. Verheule heeft volgens onderstaande opsomming met ten minste zeven drukkers-uitgevers samengewerkt. Samenwerking met drukkers en uitgevers
RECHTSZAKEN Het portret van de Prinses Voor het Gerechtshof heeft in tweeden aanleg gediend, de zaak tegen een winkelier in prentbriefkaarten, die in zijn winkel in de Kalverstraat genaamd „The Dutch Shop" — waar. thans Théatre de la Monnaie staat — prentbriefkaarten had verkocht met het portret van Prinses Juliana. Hij had die prentbriefkaarten laten nadrukken naar het portret in den Cadetten-Almanak van de Kon. Mil. Academie te Breda, en had daardoor inbreuk gemaakt op het auteursrecht voor dien Almanak van den heer Broese, te Breda. De adv.-gen. bij het Hof vorderde, om redenen van vorm, vernietiging van het beroepen vonnis en eischte de veroordeeling van bekl. tot f 200 boete of 80 dagen hechtenis, dezelfde straf die hem in eersten aanleg was toegemeten. Bron: Nieuws van den Dag, 20 februari 1913. Toelichting Het ging hier om een rechtszaak over de “Cadettenalmanak 1911” die in 1911 in eerste aanleg diende. Tussen 1911 en 1913 verhuisde The Dutch Shop naar Kalverstraat 167. Daar woonde Barend Augurkiesman (1875-1942), van beroep winkelier of boekhandelaar. In een ander artikel over deze rechtszaak (wordt gesproken over “B.A. winkelier in de Kalverstraat”. Het was dus een zaak van N.V. Bredasche Boekh. En Uitg. Mij tegenover B. Augurkiesman. Het ging om een aantal van 50 prentbriefkaarten. Barend Augurkiesman heeft prentbriefkaarten uitgegeven onder de naam The Dutch Shop. Théatre de la Monnaie is de latere bioscoop Plaza vlakbij het Muntplein. Wat stond er op de kaart? Hoe de kaart er echt heeft uitgezien is niet bekend, maar er is wel een beschrijving uit een krant van 1911 (de foto is gemaakt door Koningin Wilhelmina): “Het portret stelt H.K.H. voor in ’t wit gekleed, staande op een stoel in een kamermilieu. Met de eene hand houdt de kleine Prinses zich stevig vast aan de stoelleuning en in de andere hand heeft Zij een stuk speelgoed, een houten paardje.” er om te bewerken. Jb.N. & S.J. Prins, Den Helder Jb. N. Prins Jacob (Nathan) Prins is geboren op 16 januari 1845 te Den Helder en overleden op 16 november 1912 te Den Helder. Bij zijn huwelijk van zijn zoon Salomon met Koosje Salomon Kannewasser in 1907 is zijn beroep koopman. Jacob Prins is de persoon Jb.N. Prins op de kaarten van Den Helder. Hij is de vader van de hieronder genoemde Salomon en Vrouwtje Prins. S.J. Prins Salamon (Jacob) Prins is geboren te Den Helder op 27 maart 1877 en overleden te Sobibor, 2 juli 1943. De toevoeging Jacob is een patroniem, die soms weggelaten wordt. Hij werkt samen met zijn zus Vrouwtje (Jacob) Prins 1), zoals blijkt uit het volgende bericht in de Staatscourant van 22 april 1908: “Door Salomon Jacob Prins en Vrouwtje Jacob Prins, beiden winkelier, wonende te den Helder, is aangegaan eene vennootschap onder de firma Salomon Jacob Prins en C°., ten doel hebbende den boek- en papierhandel, den handel in galanterieën, ijzerwaren, glaswerk en aanverwante artikelen. De vennootschap is gevestigd te den Helder, aangevangen 1 Januari 1908…”. Waarschijnlijk is 1908 ook het jaar waarop hij zijn vader als uitgever opvolgt en onder zijn naam prentbriefkaarten gaat uitbrengen 2). Op prentbriefkaarten is dit terug te vinden als “Uitgave: J.S. Prins & Co., Boekhandel - Den - Helder.” Er zijn twee adressen waar S.J. Prins was gevestigd volgens de opschriften op de kaarten: “Specialiteit in Prentbriefkaarten Kruisweg 175/6 en Spoorstraat hoek Spuistraat 17. Den Helder.” J. Prins Jr. Sommige kaarten hebben op de beeldzijde staan “Uitgave J. Prins Jr. 32 Spoorstraat Helder.” (poststempel 1902) en andere op de adreszijde “Uitgave van J. Prins jr., Helder, Spoorstraat 30.” (poststempel 1907). Gezien de datering lijkt Jacob Nathan Prins ook van deze kaarten de uitgever, al is het bestaan van een J. Prins Sr. onbekend (zijn vader heette Nathan Joseph Prins). Prentbriefkaarten Zowel Jb.N. Prins als S.J. Prins hebben uitsluitend kaarten uitgegeven van Den Helder en Huisduinen. Daarvan zijn veel kaarten met mariene onderwerpen. Op basis van poststempels zijn de kaarten van Jb.N. Prins uitgegeven van 1901 tot circa 1909. Die van S.J. Prins van 1908 tot circa 1940. Samenwerking met drukkers, uitgevers en fotografen
Noten
Bronnen
Bijlage NED. OORLOGSSCHEPEN. Bakker Koog-Zaandijk en Prins, Den Helder 664. De Dolfijn. 665. De Piet Hein. 666. De Noord-Brabant. 667. De Zeeland. 752. De Gelderland. 778. Wachtschip Willemsoord. 781. De Neptunus. [afgebeeld] 871. De Utrecht. 872. De Evertsen. 873. De Kortenaer. 3424. De Friesland. 3425. De Urania. 3426. De Tromp. 3427. De Holland. 3428. De Koningin Wilhelmina. 3429. De Argus. 3430. De Bellona. 3431. De Zeehond. 3485. De Koningin Regentes. 3988. De Reinier Claeszen. 3989. De Sumatra. 3990. De Hydra. 3991. De Scylla. 3992. De Gier. 3993. De Luipaard. 3994. Het Loo. 3995. De Suriname. 3996. Torpedobooten in volle zee. 3997. Torpedobooten in volle zee. Onderscheiding. De heer Herman D. Emrik, lid van de firma Emrik & Binger 1) te Haarlem, is door den Keizer van Duitschland onderscheiden met de orde van den Rooden Adelaar 4de klasse. Dit is een bewijs van des Keizers erkentelijkheid voor een geschenk van den heer Emrik, bestaande uit meer dan 30,000 prentbriefkaarten van Nederland, die dn den loop der jaren door de firma zijn uitgegeven. Meer dan 9 jaar lang heeft de heer Emrik die verzameld en ze gerangschikt alphabetisch naar plaats en zelfs naar straat. Wat een ontzaglijk werk dit geweest is bij de in die jaren steeds aangroeiende collectie, kan men zich denken. Niet alleen het zien van landschappen en aardige kijkjes komt hierbij in aanmerking, de Keizer zal ongetwijfeld ook behagen hebben gevonden in de verzameling van Nederlandsche architectuur en kleederdrachten, die Z. M. aldus in bezit kreeg. Voordat de Keizer het geschenk aanvaardde, heeft hij een van de albums aan boord van de „Hohenzollern" te IJmuiden bekeken. Er zijn er in 't geheel 17, met den naam der provincie op elken band en haar wapen uit de hand geschilderd. Krantenbericht Algemeen Handelsblad 20 december 1907. afbeeldingen
noten
J. van Diggelen, Schiedam Jan van Diggelen (1836-1925) is fotograaf en uitgever van prentbriefkaarten. Hij had zijn woonhuis, atelier en winkel in de Hoogstraat 81 te Schiedam 1). Een foto van zijn winkel is verschenen in de “serie” incidentele kaarten. Vaak kondigde hij in krantenadvertenties de uitgifte van nieuwe kaarten aan. De laatste van dergelijke advertenties verscheen in 1909. Bij sluiting van de zaak in 1909 zijn alle briefkaarten van Oud-Schiedam voortaan bij den Heer Henri Rebers, Hoogstraat verkrijgbaar. Prentbriefkaarten De totale omvang van de productie bedroeg circa 215 kaarten verdeeld over 21 series en een aantal incidentele kaarten. Sommige afbeeldingen zijn voor meer kaarten gebruikt. De kaarten zijn uitgegeven tussen 1899 en 1909. Overzicht series (datering series met ca. is op basis van poststempels). Serie 1. ca. 1899. 8 kaarten. Serie 2. ca. 1900. 9 kaarten. Groete uit Schiedam. Serie 3. ca. 1900. 12 kaarten. Serie 4. onbekend Serie 5. 26 juli 1901. 12 kaarten. Serie 6. 26 juli 1901. 12 kaarten. Meerkleurendruk. Serie 7. 15 november 1901. 12 kaarten. Serie 8. 30 april 1902. 12 kaarten. Serie 9. ca. 1901. 6 kaarten. Meerkleurendruk. Ook uitgegeven door Henri Rebers. Serie 10. 23 november 1902. 12 kaarten. Serie 11. 15 augustus 1903. 12 kaarten. Serie 12. ca. 1904. 12 kaarten. Serie 13. ca. 1905. 6 kaarten. Serie 14. 25 juli 1906. 12 kaarten. Serie 15. 3 oktober 1906. 6 kaarten. Meerkleurendruk. Serie 16. 2 augustus 1908. 6 kaarten. Serie 17. Jaar onbekend. 1 kaart [18] Serie Doorbraak Kethelpolder. 24 april 1903. 12 kaarten. [19] Historische serie I. 20 juli 1907. 12 kaarten. Oud Schiedam. [20] Historische serie II. 7 augustus 1907. 15 kaarten. [21] Serie fantasiekaarten. Jaar onbekend. 6 kaarten. Foto’s met een sierlijke gekleurde rand van Knackstedt & Näther (bijv. KN 16 bij afbeelding fontein). [22]Incidentele historische kaarten. Jaar onbekend. 8 kaarten. [23] Incidentele kaarten. ca. 1901-1904. 12 kaarten. Met name branden en ongelukken. Bronnen C. van der Geer, 1978. Jan van Diggelen. Een Schiedams fotograaf 1836-1925. Schiedamse miniaturen. [bevat een volledige lijst en afbeeldingen van uitgegeven prentbriefkaarten]. Noten
Aankoop van de week Prentbriefkaart Groet uit Coroniw met afbeeldingen van diverse gebouwen: Friendschip. woning v/d districts Commissaris Friendship. woningen v/d politie, districts geneesheer. woning v/d districts klerk. Hernhutterskerk – Totness. R.C. Statie - Marij's hope. De teskst luidt: Uitgegeven door H.B. Heyde, Paramaribo. en: J.E. Wesenhagen – amateur. J.E. Wesenhagen Jacob Evert Wesenhagen is geboren op 2 november 1862 in Paramaribo. Zijn beroep was gouvernementsgeneesheer te Paramaribo. Hij volgde een opleiding aan de geneeskundige school in Paramaribo en deed artsexamen in Nederland. Hij woonde vanaf 1892 op het Kerkplein A.260 in Paramaribo. Van 1908-1910 verbleef hij in Utrecht aan de Bleijenburgkade 25 .Hij is overleden op 2 november 1924 in Paramaribo. Hij heeft als amateur-fotograaf veel foto’s in Suriname gemaakt. Uitgever H.B. Heyde De firma H.B. Heyde (of Heijde) was in Suriname een van de belangrijkste drukkerijen-uitgeverijen. Heinrich Bernhard Heyde, geboren op 18 mei 1839 in Neusalz an der Oder, was in 1867 als zendeling voor de Evangelische Broedergemeente naar Suriname afgevaardigd en kwam in 1880 in een ernstig conflict met zijn kerk. Na zijn ontslag begon hij, om zich een broodwinning te verschaffen, een drukkerij. Hij beschikte over een steendrukkerij om hoogwaardige lithografieën te vervaardigen. Heyde wwas niet enkel de drukker en uitgever van verschillende dagbladen van protestantse huize, maar heeft ook een reeks boekuitgaven gerealiseerd. Heyde had een breed fonds: bijbelteksten, preken, theologische traktaten, fotoboeken, prentbriefkaarten, feestliederen voor Oranje-vieringen en boeken over de goudwinning, de landbouw en de geschiedenis van Suriname. Maar hij gaf ook een reeks literaire teksten uit. Van 1883 tot 1931 was H.B. Heyde drukker en uitgever van een tiental kranten en een handvol maandbladen, praktisch alle van protestantse signatuur. Bronnen
Ansichtskaarten
De dochter van den fotograaf Van Diggelen te Schiedam werd op 14 Maart door haar moeder geroepen „dat er volk was" en juist toen de jongejuffrouw den winkel inkwam, zag zij een man de deur uitgaan, welk feit het vermoeden deed ontstaan, dat er iets ontvreemd was. Wat waar bleek. Men vermiste 24 stuks Ansichtskaarten en wel alle van één soort, voorstellende „de Dam" te Schiedam. Die prentbriefkaarten werden een paar uur later door den actieven agent B. Schoel teruggevonden bij den 46-jarigen koopman H. F. A. alhier, die in een café zijn troost had gezocht. Met verontwaardiging wees de man de beschuldiging van diefstal af. Als hij wil stelen, dan doet ie het goed, maar niet voor 24 centen. Wel was hij in Schiedam geweest op dien dag, maar die prenten had hij van een juffrouw in Den Haag gekregen. Daar hoefde hij niks voor te betalen. En dan is hij twee uur daarna pas aangehouden. Dan hadden ze hem toch direct moeten pakken. Het O. M. requireerde twee maanden gevangenisstraf. Of de beklaagde nog wat te zeggen had? — Nee, d’r is toch niks an te doen, al parlee ik nog zoo. … Uitspraken over 8 dagen. Krantenbericht Rotterdamsche Courant 7 mei 1902. Prentbriefkaart J. van Diggelen 3e serie Dam - Schiedam: collectie Archief Schiedam. N.W. Mens, Ede Nicolaas Willem Mens is geboren op 11 april 1869 in Leiden en overleden op 18 september 1942 in Ede. Hij was van beroep van fotograaf, aanvankelijk met D. Schooneboom in Harderwijk tot 1900, daarna in Elburg tot 1903 en daarna in Ede. Fotograaf Nicolaas Willem Mens had zijn woonhuis en fotoatelier in de Grootestraat (voorheen de Boschpoortstraat 162) in Ede. In het huis er tegenover kwam omstreeks 1906 de boekdrukkerij van Gosen Riezebos, afkomstig uit Aalten. Later heeft N.W. Mens zijn zaak verplaatst naar een nieuw pand in de Grootestraat 1), tegenover de drogisterij "Het Gouden Kruis". Gosen Riezebos (1867-1945) was onder meer drukker-uitgever van prentbriefkaarten. Cornelis Hartgers (1890-1972) begon als fotograaf met een tweedehands houten fototoestel, afkomstig van Mens. Van Mens keek hij het vak af. Hartgers is een bekende uitgever van vele prentbriefkaarten van Ede en omstreken. Prentbriefkaarten N.W. Mens gaf kaarten uit van Otterlo, Bennekom, Ede, Harskamp, Millingen en Oldebroek. De meeste kaarten hebben militaire onderwerpen. De oudste bekende afstempeling is van 1903 van het type doorloper. Hij heeft ook verscheidene kaarten met deelstreep uitgegeven. Hij liet een serie kaarten drukken bij de Gebr. van Straaten in Middelburg in de 4-cijferige series 67.., 69.., 76.. en 97.. Bronnen De geschiedenis van de Edese fotograaf Cornelis Hartgers. Noten
Uitgever J. de Gruijter, Schoonhoven. Op 3 maart 1897 vestigde Jan de Gruijter (1857-1918) zich als boekhandelaar in Schoonhoven. Na zijn overlijden in 1918 is door zijn weduwe Cornelia Verbeek en haar zoon Cornelis de Gruijter een vennootschap onder firma (VOF) aangegaan ter voortzetting van de Boek- en Papierhandel van J. de Gruijter. Toen C. de Gruijter in 1960 overleed, nam zijn schoondochter de leiding over, een jaar later werd zij eigenares. In de telefoongids van 1950 is naast de boekhandel van C. de Gruijter ook een drukkerij genoemd, Firma W. de Gruijter & Zn. In de Lopikerstraat 2 is nog steeds het pand van “Gruijter VOF De Kantoorboekhandel “ gevestigd, maar nu in een nieuw pand. Prentbriefkaarten J. de Gruijter De oudste kaart van J. de Gruijter volgens afstempeling dateert van 11 juli 1900. De firma bracht vooral kaarten van Schoonhoven in de handel, maar ook van veel andere plaatsen in de omgeving, zoals Bergambacht, Slikkerveer, Vianen, Bolnes, Krimpen aan de Lek en Streefkerk. Er zijn te minste 19 plaatsen bekend waarvan kaarten zijn verschenen. Ook verschenen er verscheidene molenkaarten van Zuid-Holland. C. de Gruijter Cornelis de Gruijter (1892-1960) heeft onder de naam C. de Gruijter kaarten van Schoonhoven uitgegeven. Hij gaf kaarten uit in samenwerking met Newo Arnhem, Jospé Arnhem, Foka Den Haag, Van Leer Amsterdam en Sparo Rotterdam. In 1939 gaf C. de Gruijter 12 humoristische mobilisatiekaarten uit voor de prijs van 6 cent per serie. Wouter de Gruijter Drukkerij Firma W. de Gruijter & Zn. is de zaak van Wouter Cornelis de Gruijter (1883-1941), een zoon van Jan en Cornelia. Op zijn “Echte-Foto” kaarten van Schoonhoven staat op de adreszijde: Uitg. Fa. Wouter de Gruijter & Zn. Lopikerstraat 36 Schoonhoven. J.W. de Gruijter Jan Willem de Gruijter (1888-1950) vestigde in 1910 een boek- en kantoorboekhandel in Sassenheim. Hij is ook een zoon van Jan de Gruijter en Cornelia Verbeek. In 1914 is aan zijn bedrijf een drukkerij toegevoegd. De drukkerij van J.W. de Gruijter stond achter de boekhandel aan de Hoofdstraat 251. In 1938 neemt W.F. van Holten de boekhandel aan de Willemstraat 4 in Rijswijk (ZH) over van J.W. de Gruijter uit Sassenheim. De zelfstandigheid van de firma in Sassenheim komt in 1969 ten einde door een fusie met de drukkerijen Steens, Ten Hagen en Wattez. J.W. de Gruijter heeft alleen kaarten van Sassenheim uitgegeven. Enkele kaarten zijn gedrukt door Emrik & Binger uit Haarlem. Samenwerking met andere uitgevers, drukkers en fotografen
Stoombootmaatschappij Carsjens, Leiden De Stoombootmaatschappij Carsjens is in 1855 opgericht door Frederik Martin Carsjens (1809-1889). De maatschappij vervoerde tot 1915 personen en goederen tussen Leiden, Alphen aan den Rijn, Gouda, Rotterdam en Amsterdam. In 1876 droeg hij het bedrijf over aan zijn twee zonen Wouter Dirk (1846-1896) en Frederik Johan George (1850-1886). Wouter overleed in 1897, waarna Pieter Johannes Weijenberg (1859-1914) de rederij overnam. Naast de uitvoering van lijndiensten ging het bedrijf zich in de zomermaanden steeds meer richten op rondvaarten voor toeristen langs Brasemermeer en Kagermeer. In 1900 sloot de “Stoombootreederij De Vereeniging” uit Leiden zich bij Carsjens aan. De uitgegeven kaarten zijn voornamelijk uitgegeven voor de bezoekende toeristen van deze rondvaarten. De salonboot van Stoombootmaatschappij Carsjens vertrok van 15 juni tot 15 september vrijwel dagelijks om 12.00 uur vanaf de Leidse Beestenmarkt en arriveerde daar omstreeks half vijf. De tocht verliep als volgt: “Heen langs den Rijn, Koudekerk, ’s Molenaars, Woubrugge naar Brasemermeer. Terug langs Oude-Wetering, Haarlemmermeer, Kagermeer en de Zijl.” Op 10 juni 1915 is in Den Haag het faillissement over de N.V. Stoombootmaatschappij Carsjens uitgesproken. Prentbriefkaarten De stoombootmaatschappij heeft een grote serie kaarten uitgegeven van de plaatsen waar zijn boten langs kwamen. De kaarten waren ook in een mapje te koop, gezien de linker scheurrand bij sommige kaarten. Kaart No. 1 is ook gedrukt met Engelse tekst en Franse tekst, resp. Steamship Company „Carsjens” at Leiden en Société des bateuax à vapeur "Carsjens" à Leyde. De meeste kaarten zijn gesitueerd op de rondvaart Leiden – Oude Wetering – Leiden (No. 1 t/m 17). Vier kaarten zijn van de route Amsterdam – Leiden. Voorlopige catalogus De titels zijn op de kaarten geheel in kapitalen (letters). Toelichting staat tussen [ ] A. Volgorde volgens de route van de Rondvaart.
B. Buiten de route van de rondvaart:
Bronnen
L.H. Bosgoed, Eerbeek Uit een krantenartikel in de Apeldoornsche Courant van 19 november 1923 valt te lezen. Thans is zij verplaatst op een beteren stand, in een geheel nieuw, groot winkelhuis en is gedoopt „De Eerbeeksche Toko”. Het betreft hier een pand van de Eerbeekse winkelier Lambertus Hendrikus Bosgoed (1859-1935), die voor 1923 jarenlang een winkel bij het station had. Hij was van 1880 tot 1904 papiermakersknecht en vanaf dat laatste jaar koopman of winkelier van beroep. Toen hij op 21 maart 1935 overleed is de zaak overgedragen aan H.H. Wark J.Hzn. Deze heeft ook de uitgave van prentbriefkaarten voortgezet. Prentbriefkaarten De oudste serie zwartwit en ingekleurde kaarten heeft geen witte rand, de titel staat hierbij op de beeldzijde. Op de adreszijde staat L.H. Bosgoed (zonder Zn.). De oudste afstempeling is van 1912. E is van circa 1923 een serie zwartwit- en ingekleurde kaarten uitgegeven met een witte rand, waarop de titel van de kaart. Tussen de deelstreep staat Uitg.: L.H. Bosgoed & Zn., Eerbeek. [de L.H. lijkt op sommige kaarten veel op I.H.] Er is één kaart bekend uitgegeven met de drukker-uitgever La Rivière en Voorhoeve in Zwolle. Sonnemaire De eerste bovengenoemde kaarten bevat twee kaarten van Sonnemaire met een interessante achtergrond. Het “bavelaartje” 1) op de kaart met “Huize Sonnemaire” is een knipsel van E.G. De titel op het kunstwerk luidt: “En wat in Sonnemaires Hof – Nu wonderlijk gedeit – Het is de vrucht van veel geduld – En van Saamhorigheid – 1930 –“. De bewoners van Huize Sonnemaire 2), gebouwd in 1919 waren vanaf 1925 Maria Anna (Manna) Mouton (1873-1947) en Elisabeth Johanna Carolina (Bep of Bet) Gelderman (1874-1954). De afkorting E.G. is van Elisabeth (Bet) Gelderman. Beide zijn genoemd in het boek “Geknipt !” over knipkunst. E.J.C. Gelderman knipte omstreeks 1930 haar bavelaartjes uit wit aquarelpapier. Manna de Wijs-Mouton is vooral bekend als liedjesschrijfster en beeldend kunstenares, maar zij maakte ook decoratieve knipsels. Haar liedjes Het Tasje en Snoepwinkeltje kregen grotere bekendheid toen Jean-Louis Pisuisse ze op zijn repertoire zette. Bronnen
http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Mouton Noten
A. Quant, Gouda Albertus Bernardus Georgius Quant (1831-1875) richtte in 1859 de boek- en papierhandel A. Quant in Gouda op. Toen A. Quant in 1875 op 43 jarige leeftijd overleed zette de weduwe A. Quant-Schlüter (1839-1905) de zaak op gelijke voet voort. Zij kregen twee zonen en twee dochters. De jongste zoon werd stichter en pastoor van de St. Jozef Parochie in Noordwijkerhout. De oudste zoon Lambertus Henricus Albertus Joseph Maria Quant (1869-1943) nam in 1899 de zaak in kantoorbehoeften over. Op een kaart met het portret van Wilhelmina en het stadhuis van Gouda in 1898 is uitgegeven staat nog de naam Uitgave Fa. Wed. A.QUANT Gouda, maar op een kaart uit 1900 is dit vervangen door “Uitgave A. Quant, Hofleverancier Gouda”. Het predicaat Hofleverancier zal circa 1899 verleend zijn. Firma Wed. A. Quant was ook één van de boekwinkels die intekenaar was op het boek De jeugd onzer Koningin (Wilhelmina) in 1891. In de herdruk worden de intekenaren aangeduid als de “toenmalige koningsgezinde elite”. De firma A. Quant is ook agent voor Peinture Bogaerts. De telefoongids van 1950 vermeldt een Kant. Boekhandel Quant aan de Kleiweg 7 in Gouda. De omschrijving van het adresboek voor de boekhandel uit 1963 is veel uitgebreider: “Quant, Boek- en Kantoorboekhandel, A. H.J.M. Quant. Gev. 1859. Kleiweg 7. T. 2101. G. 28078. Boek- en Kantoorboekhandel. Lichtdrukinrichting. Kantoormachines. Kantoormeubelen. Vulpenhuis en reperatie van Vulpenhouders. Bestelh. w.v.”. In 1969 is de familiezaak opgeheven. Prentbriefkaarten De oudste kaarten dateren uit circa 1898. Afgaande op de afstempelingen door de post heeft A. Quant tot circa 1925 kaarten uitgegeven. De enige kaarten die i.s.m. een andere uitgever zijn uitgegeven zijn 2 of meer Mikroskop-Postkarte met het logo CWZ. Ook een kaart met drie foto’s in een houten omlijsting is mogelijk van een Duitse drukker. Wie kent de betekenis van G.P.H. A.v.W.? Deze uitgever gaf met name kaarten van Gorinchem uit, maar ook van Tiel, Zaltbommel, Heukelum, Waardenburg, Sliedrecht, Waspik en Werkendam.
Het raadsel van de afkortingen is op 4 maart 2022 opgelost: A. v. W. is een afkorting van A. van Wijngaarden uit Gorinchem. Hij had daar een papierhandel aan de Westwagenstraat 43. G.P.H. is de afkorting van Gorinchemsche Papier Handel. Peinture Bogaerts, Boxtel Henri Bogaerts (1841-1902) Henricus Adrianus (Henri) Bogaerts werd op 18 november 1841 te 's-Hertogenbosch geboren als zoon van Henricus Bogaerts, postmeester, en Maria Francisca Minoretti. Henri trouwde in 1865 met Catherina Wilhelmina Lutkie, dochter van C. Lutkie, firmant van de Bossche drukkerij Lutkie en Cranenburg. Henri Bogaerts woonde en werkte in ´s-Hertogenbosch, Vught en Boxtel. Hij is de oprichter van Peinture H. Bogaerts, was oorspronkelijk boekhandelaar en uitgever in Den Bosch. Hij stichtte in 1880 in Boxtel een atelier met het doel goede kopieën te maken. Later komen ook zijn zoons Henri jr. en Louis Bogaerts als compagnons in de zaak. Hij richtte samen met H.A. Banning het weekblad de Katholieke Illustratie op. Henri Bogaerts stierf op 22 december 1902 in Boxtel. Na de dood van zijn zoon Henri Bogaerts in 1933 is de “Peinture Bogaerts” opgeheven Peinture Bogaerts Nu Bogaerts zich meer op het drukken kon concentreren, kwam hij al snel met zijn spraakmakende vinding 'Peinture Bogaerts', een drukprocédé waarmee hij verrassende resultaten behaalde. Het betrof een reproductietechniek waarmee Bogaerts en zijn nakomelingen decennia lang duizenden reproducties vervaardigden van schilderijen en fotoportretten die nauwelijks van het origineel te onderscheiden waren. De afbeelding in kwestie werd namelijk eerst met behulp van fotografie in kleurendruk gereproduceerd en daarna op schilderslinnen of op een paneel aangebracht dat was voorzien van een reliëflaag. Hierna werd de druk met olieverf overgeschilderd. De schildering gecombineerd met het reliëf en de gelijkenis met de oorspronkelijke afbeelding suggereerden dan dat men te maken had met een origineel schilderij. Onderscheidingen In de advertenties van Henri Bogaerts wordt het belang van de firma onderstreept met de onderscheidingen die hij ontvangen heeft: “Bekroond met de Hoogste Onderscheidingen voor Schoone Kunsten, Eere-Diploma’s, Gouden en Zilveren Medailles”. Henri Bogaerts werd reeds op 12 september 1877 door Z.H. de Paus benoemd tot ridder der orde van den Heiligen Gregorius de Groote als directeur van de Katholieke Illustratie. Ook ontving hij in dat jaar een zilveren medaille voor zijn inzending aan de Tentoonstelling van Kunst toegepast op Nijverheid te Amsterdam voor zijn geïllsutreerde uitgaven. In zijn prijscourant noemt hij twee tentoonstellingen met name: “Hoogste Onderscheiding Grand Prix-Croix et Médaille d’Or Exposition Internationale Des Arts etc. Paris 1907” en “Hors Concours Membres du Jurij Internationale Tentoonstelling voor Kunsten en Wetenschappen ’s-Gravenhage 1908.” 1) Kaarten Peinture Bogaerts gaf prentbriefkaarten uit, die reclame maakten voor zijn activiteiten. Op de beeldzijde is op schilderijen van J. Oudes op een geschikte plek een reclametekst gedrukt: Portretten PEINTURE-BOGARTS Boxtel Prijsc. Gratis. Op de adreszijde staat geheel links: Uitgave “Peinture Bogaerts”, Boxtel. De datering van de kaart en de plaats van vestging Boxtel geven aan dat het de zonen van Bogaerts betreffen, die omstreeks 1900 de zaak van hun vader overnemen. Bronnen
https://www.bhic.nl/media/document/file/boxtel-eindversie-peinture-bogaerts-in-belgi-hubertus-aloisius-henricus-maria-bogaerts-hubert-bogaerts-2-.pdf?4-3-2 https://nl.wikipedia.org/wiki/Henri_Bogaerts https://nl.wikipedia.org/wiki/Peinture_Bogaerts Noten
D. Moerman, Brielle De firma Moerman vestigt in 1863 in Den Briel of Brielle Daniël. Het is niet bekend of dit een boekhandel betreft want de vader van de latere boekhandelaar Daniël Moerman (1861-1949) is van beroep verwer bij de geboorte van zijn zoon in 1861. Mogelijk begint de boekhandel pas in 1881 onder de naam Van den Blink & Moerman. In 1890 is C. van den Blink wegens ziekte de zaak te verlaten en gaat D. Moerman zelfstandig verder. Naast de boekhandel is sprake van een advertentiebureau. Daniël Moerman is de uitgever van prentbriefkaarten uit Brielle en Oostvoorne. De oudste afstempeling van een kaart van Moerman is 22 augustus 1899, de nieuwste serie kaarten is van groot formaat in kleur. In 1901 is het adres van de uitgever Zuid-Einde, Wijk 1, No. 51. Brielle. In 1963 Honderd jaar later bestaat de firma nog steeds, alleen is de eigenaar nu Adrianus Moerman Dz. (1895- ?) en het adres Nobelstraat 3. De firma is in dat jaar een boekdrukkerij, boek- en papierhandel. Bij zijn huwelijk in 1921 is het beroep van Adrianus boekdrukker. Samenwerking met andere uitgevers
Andere uitgaven
Foto’s in de Geillustreerde Gids voor Den Briel vergeleken met uitgaven van prentbriefkaarten.
Bronnen Streekarchief Voorne Putten [in de beeldbank 87 kaarten en briefhoofden van D. Moerman uit Brielle]. P.J. van der Linden, Alphen aan den Rijn. Per 1 mei 1886 droeg A. van der Linden zijn boekhandel over aan zijn zoon P.J. van der Linden (1860-1945) in Oudshoorn 1). En per 13 april 1888 verhuisde de boekhandel van Oudshoorn naar Alfen ( Alphen aan den Rijn). In 1947 bevatte het bedrijf ook een kantoorboekhandel en een drukkerij. In 1959 is de zaak opgeheven. Vanaf 1901 gaf hij prentbriefkaarten uit van Alphen a./d. Rijn en Oudshoorn. Ook in 1947 zijn nog “echte fotokaarten” van Alphen uitgegeven (rechtsonder op adreszijde 847). P.J. van der Linden was een van de intekenaren van het boek “De Jeugd onzer Koningin. Met illustratiën. Door Louise B.B. Uitgegeven met voorkennis en onder goedkeuring van Hare Majesteit De Koningin-Regentes. Rotterdam, Nijgh & van Ditmar 1891” met litho’s van Emrik & Binger. Samenwerking met andere uitgevers
Noten
J.W. Ditmaar, Velp In 1900 vestigt J.W. Ditmaar een Boek-, Papier- en Kantoorboekhandel aan de Vlashofstraat A230 in Velp. Hij nam de boekwinkel over van P. Stins Pz. Johannes Wilhelmus Ditmaar was fotograaf en boekhandelaar, geboren op 18 oktober 1865 te Rotterdam. Hij was van 1900-1925 werkzaam als boekhandelaar in Velp (Rheden). Daarna is hij naar Bergen (N.H.) vertrokken. Ditmaar is op 3 maart 1935 overleden te Hilversum. In september 1923 werd in Velp groot feest gevierd ter gelegenheid van het zilveren regeringsjubileum van koningin Wilhelmina. In de Velpsche Courant van 5 september Stond het volgende bericht: “….De eerste Velpsche boekhandel van J.W.DITMAAR (tussen de Vlashofstraat en de Rozendaalschelaan) maakt in zijn keurige etalage een groote reclame voor onze nieuwe gidsen van de gemeente Rheden. ….” J.W. Ditmaar heeft prentbriefkaarten uitgegeven van Velp, sommige in samenwerking met uitgever-drukker “Vivat” in Amsterdam. Bronnen
D. Kraaijenbrink, Woerden De firma D. Kraaijenbrink heeft zich gevestigd in 1860 in Woerden 1). In april 1865 verschijnt echter in het Nieuwsblad voor den boekhandel het volgende bericht: “De ondergeteekende heeft de eer HH Boekhandelaars en uitgevers te berigten, dat hij zich sedert eenige tijd als Boekdrukker te Woerden heeft gevestigd…. Ued. Dienaar D. Kraaijenbrink.” Dan is nog geen sprake van een boekhandel. Zo komen uit de krantenadvertenties 2) verschillende aanduidingen van de firma naar voren: Boekdrukker (1864), Boekhandel (1868), Uitgever (1869), Advertentiebureau (1900) en Annonce-Bureau (1905). In 1901 werd de zaak overgedragen aan zijn toekomstige schoonzoon Klaas Steensma (1876- ?) Klaas Steensma was getrouwd met zijn dochter Wilhelmina Johanna Kraaijenbrink (1865-1938) in 1902 met als beroep boekhandelaar. In 1950 (telefoongids) is Jac. Rijkaart de eigenaar van de boekhandel aan de Voorstraat 30 in Woerden. In 1963 is ook C. M. Rijkaart eigenaar en is er sprake van een Boek-, Kantoorboek- en Kunsthandel. Ook de leesbibliotheek is dan nog actief. Andere uitgaven In 1865 begint Dirk Kraaijenbrink met het drukken en uitgeven van de Woerdensche courant, later Weekblad van Woerden geheten. Zijn opvolger Klaas Steensma werkte voor de uitgifte van het weekblad samen met de Mijdrechtse uitgever en drukker Joh. Verweij, daarna, tot 1921, met diens zoon C. Verweij. Joh. Verweij is ook een uitgever van prentbriefkaarten. In 1912 gaf hij maandkalender met antieke prenten van Woerden uit. Prentbriefkaarten De oudste kaart van Kraaijenbrink dateert volgens het poststempel uit 1900. De nieuwste kaarten zijn klein formaat “echte fotokaarten”, verschenen na de oorlog in samenwerking met Jospé uit Arnhem. Kraaijenbrink was een regionale uitgever vooral van Woerden en omgeving, zoals Mijdrecht, Bodegraven Hekendorp, Kockengen Montfoort, Noorden, Haarzuilens, Zegveld, Oudewater, Wilnis, Oud-Beijerland, Nieuwerbrug, Zwammerdam en Nieuwveen. Samenwerking met uitgevers, drukkers en fotografen
Noten:
|
AuteursDeze blog wordt afwisselend geschreven door Lodewijk van Duuren, Eltina Dijkstra en Leon Zijlmans. Categorieën
Alles
Archief
Juli 2024
|