EW
In onze blog hebben we een nieuwe rubriek: Uitgevers. We trappen af met Grand Bazar Français, een keten van winkels die in het begin van de twintigste eeuw prentbriefkaarten uitgaf voor haar vestigingen in Nederland.
EW
0 Opmerkingen
Ook deze week kocht ik weer een kaart met een interessant verhaal : een briefkaart met poststempel 1916 met op de voorkant een mooie illustratie van een postbode, rechtsboven op de achterkant de tekst 'Gaat zaterdags na den middag niets meer posten Steunt het postpersoneel in zijn strijd voor zondagsrust Laat zondag niet bestellen', en rechtsonder op de achterkant de tekst 'Op zondag niet bestellen'. De kaart is op maandag 13 maart 1916 gepost en op dinsdag 14 maart 1916 aangekomen. Al voor de Eerste Wereldoorlog woedde er discussie of post ook op zondag moest worden bezorgd. Vanaf 1912 kon het publiek op het postkantoor voor een cent een strookjesvel kopen met vijftig strookjes met de tekst 'Niet bestellen op zondag'. Of daarvan veel gebruik werd gemaakt is mij onbekend. Na de Eerste Wereldoorlog werd deze praktijk omgedraaid: de post werd alleen nog op zondag bezorgd als het poststuk was voorzien van een etiket met de aanduiding 'Bestellen op zondag'. Het zou nog ongeveer dertig jaar duren voordat de postbezorging op zondag ook in de grote steden van Nederland werd afgeschaft. Inmiddels bezorgt PostNL ook niet meer op de maandag en wellicht gaat het aantal dagen per week dat er door PostNL post bezorgd wordt zelfs terug naar vier of zelfs drie. Recent is PostNL daarentegen gestart met de bezorging op zondag van bij diverse webshops bestelde pakketjes. Door welke organisatie de aankoop van week 37 in 2018 is uitgebracht staat niet vermeld op de prentbriefkaart. Ook weet ik niet wie de fraaie illustratie op de voorkant heeft gemaakt. Mocht je daarover meer informatie hebben stuur dan s.v.p een e-mail naar Eric Wiggers.
EW Hooiplukkers
A.C.W. Staring De dichter Anthony Christiaan Winand Staring is geboren in Gendringen op 24 januari 1767 en overleden in Vorden op 18 augustus 1840. Hij woonde op het landgoed Kasteel De Wildenborch in Vorden. A.C.W. Staring heeft een gedicht geschreven over een gebeurtenis in de Tachtigjarige oorlog in Lochem met de titel: “Lochem behouden in 1590”. Hij is niet de enige die over dit onderwerp dichtte. Ook de Rotterdamse dichter Lambrecht van den Broek (1805-1863) schreef een gedicht met de titel “De hooiplukkers van Lochem”. Staring noemt als bronnen voor zijn gedicht “Zie Halma op het woord Lochem, en Van Meteren, V, 363”. Het zijn publicaties van François Halma (1653-1722) en Emauel van Meteren (1535-1612). Hooiplukkers Er zijn verschillende versies van het verhaal van de hooiplukkers van Lochem. Die van François Halma uit 1725 is nog goed leesbaar en staat in tijd nog dicht bij de originele bronnen: In het jaar 1590. waren’er de Spaanschen door eenen loozen aanslag byna meester van geworden : Toen ’s morgens ten negen uuren de Bergpoort [later Smeepoort genoemd] geopent wierd, quamen’er drie hooiwagens aan, by elke wagen waren twee of drie Soldaaten, toegestelt als boeren, met vorken in de handt; d’eerste dezer wagenen de valbrug over zynde, begon de zoon van den poortier met eenen anderen jongen hooi te plukken, volgens eene gewoonte aldaar, dat ze, zoo lang de wagen tusschen de poorten is, zulks doen mogen : vermits nu die wagen zich niet te zeer haastte, trok’er den jongen zoo veel hooi uit, dat hy een been van een der soldaaten, onder ’t hooi verborgen, in zyne handt kreeg, en daar op voort Verraadt ! Verraadt ! riep. Fluks sprongen de Spaanschen van onder ’t hooi uit, en bragten 16 mannen, die aan de poort de wacht hadden, om ’t leven : de bedekte Spanjaarts wierden van andere gevolgt, zoo dat zy 300 te voet en 150 te paerdt alreeds in de Stadt waren : doch die van de Stadt, aangevoert van den Wachtmeester François Ballochi, vielen zoo kloekmoedig op de Spaanschen aan, dat zy ‘er hen weêr uitdreven. De Waagmeester van Zutfen, en de Pastoor aldaar hadden deze aanslag gesmeedt. De Waagmeester was ook de eerste in de Stadt; maar hy bleef’er doodt. Prentbriefkaart Het is niet verwonderlijk dat deze historische gebeurtenis uitgevers op het idee bracht een kaart met een afbeelding ervan op de markt te brengen. Het kan gaan om een foto van een nagemaakte Smeepoort met de in scène gezette gebeurtenis 1) of een tekening of schilderij. Bij de afgebeelde kaart gaat het om een gekleurde tekening van de mislukte list van de Spanjaarden. Op de witte steen rechtsonder staat W. als afkorting van de tekenaar. Rechts onder de tekening staat de afkorting L.H. & C.D. Op de adreszijde staat links het gedicht van L. van den Broek. De tekenaar is onbekend, maar de tekening op de kaart die circa 1935-1939 is uitgegeven, lijkt heel veel op een oudere aquarel die ook als kaart is uitgegeven en ook is gepubliceerd in de Kroniek van Lochem uit 1932. Mogelijk is deze aquarel van meester Gerrit Prop (1880-1980) uit Lochem. Het detail van de ronde boog van de poort is mogelijk overgenomen van een gravure die dezelfde scène uitbeeldt. Ook deze gravure is op kaart verschenen met het onderschrift “Lochem behouden in 1590”. L.H. & C.D. Het is onbekend wat de betekenis is van de afkorting onder de kaart is. Geen van de bekende kaartuitgevers van Lochem, zoals B.G. Lovink, M.J. Wondergem, G. Hungerink of C.W.J. Schepers, komen hier voor in aanmerking. Er van uitgaande dat de afkorting met persoonsnamen uit Lochem te maken heeft, kunnen mogelijk Louis Heilbron en C. Dondertman bedoeld zijn. De eerste heeft een Papier- en Kantoorboekhandel aan de Kastanjelaan 7 in Lochem en de tweede een Hotel aan de Barchemseweg 70, voorheen Hotel Lieferink (bron Telefoongids 1950). Zij zijn echter verder niet bekend als uitgevers van prentbriefkaarten. Hotel De Hooiplukker Hotel “De Hooiplukker” aan de Smeestraat 1 in Lochem, heeft een zwartwit kaart uitgegeven met een schilderij van “De Hooiplukker” door H. v. Ootmarssen. Het schilderij hangt in het hotel. Het is de schilder Henny van Ootmarssen, van wie geen nadere bijzonderheden bekend zijn. Er zijn fotoglanskaarten van Lochem uitgegeven door Kunsthandel H.van Ootmarsum aan de Nieuwstad 38 in Lochem. Of er relatie bestaat tussen beide gegevens in onbekend. Noten 1) Zoals op een kaart van de uitgever Nauta uit Velsen met de titel “De hooiplukkers van Lochem”. No. A 3324. Bronnen
Markerwaard - Misdaad !Op zaterdagochtend 8 september 2018 zijn de Marker Wadden geopend. De Marker Wadden zijn een initiatief van Natuurmonumenten om het natuurherstel in het Markermeer te bevorderen, en zouden er nooit zijn gekomen als de plannen voor de Markerwaard zouden zijn doorgegaan. Cornelis Lely voorzag al in 1891 in een polder in het zuidwestelijk deel van de Zuiderzee. Pas in 2003 is definitief besloten om geen polder aan te leggen in dit deel van het tegenwoordige IJsselmeer. Wellicht heeft deze protestkaart met daarop graffiti op de kademuur van Enkhuizen daaraan bijgedragen. Op de achterkant van de kaart staat helaas geen uitgever vermeld maar staat op de deelstreep de tekst 'Fotografica del la Aadjo Geulio papparadzo'. Als iemand weet wie deze foto heeft gemaakt en achter de uitgave van deze kaart zit stuur dan s.v.p. een e-mail naar Eric Wiggers.
EW Vlinderkinderen van Jos Ruting4001 In of direct na de oorlog (op de achterkant staat nummer K 390) is een serie van waarschijnlijk 8 prentbriefkaarten uitgekomen met daarop kinderen met kenmerken van een vlinder. Deze serie vlinderkinderen is getekend door Jos Ruting. De kaarten zijn genummerd op de achterkant. De zes kaarten die ik heb kunnen kopen hebben de nummers 4001, 4002, 4004, 4005, 4006 en 4008. Hierboven en hieronder afbeeldingen van de 6 in mijn ogen prachtige kaarten. Als je afbeeldingen hebt van meer kaarten uit deze serie stuur dan s.v.p. een mail naar Eric Wiggers. EW 4002 4004 4005 4006 4008
De NoordpoolDeze week weer een mooie vondst op Marktplaats : een door KLM uitgegeven promotiekaart die aan de afbeelding te zien promotie maakt voor de vliegroute over de Noordpool. In mijn ogen prachtige illustraties van Inuit, een ijsbeer, walrussen en een rendier. De kaart is rechtsonder gesigneerd, maar met lichtgele letters die voor mij tot nu toe helaas niet te ontcijferen zijn. Op de achterkant van de kaart staat geen andere informatie dan het logo van de KLM en dat de kaart is gedrukt door Planeta in Haarlem. De kaart zou wel eens uit 1958 of van kort daarna kunnen zijn omdat de KLM in dat jaar startte met de vluchten via Anchorage in de U.S.A. naar Tokyo in Japan en Biak op Nieuw-Guinea. Of de kaart deel uitmaakt van een serie is helaas ook nog onbekend. Weer genoeg speurwerk te doen!
EW De VDP is op zoek naar een nieuwe
VOORZITTER (m/v) De Vereniging Documentatie Prentbriefkaarten (VDP) is een landelijke vereniging met ruim meer dan 300 leden, die als missie heeft om alle op de Nederlandse markt verschenen en door Nederlandse uitgevers uitgegeven prentbriefkaarten te documenteren en hierover te publiceren. Wij hebben al diverse standaardwerken uitgegeven en verder publiceren we elk kwartaal het full color ‘Prentbriefkaarten Magazine’. De functie van voorzitter is reeds enige tijd vacant en daarom is het bestuur van de VDP op zoek naar een nieuwe voorzitter, die samen met de overige bestuursleden, leden en vrijwilligers wil werken aan de ambities en de toekomst van onze vereniging. De werkzaamheden: De taken van de voorzitter bestaan uit de volgende werkzaamheden:
Jouw profiel:
Wat kun je van de VDP verwachten? Wij bieden een leuke vrijwilligersfunctie in een ambitieuze organisatie die volop in beweging is. De werkzaamheden worden op vrijwillige basis verricht. Eventuele onkosten die worden gemaakt kunnen in overleg gedeclareerd worden bij de penningmeester van de vereniging. Meer informatie Voor meer informatie en inlichtingen over de functie kun je terecht bij Leon Zijlmans, penningmeester van de VDP, telefoon 06 - 52 64 98 02 of email [email protected]. Voor meer informatie over onze vereniging verwijzen wij graag naar onze website: www.prentbriefkaarten.info. Geïnteresseerden kunnen ook eerst eens een bestuursvergadering bijwonen om kennis te maken en de sfeer te proeven. Missiekunstkalender voor 1923Op Marktplaats trof ik afgelopen week weer een juweeltje aan: een driedubbele prentbriefkaart uit 1922 ter promotie van de Missiekunstkalender voor 1923 uitgegeven door de Priestermissiebond. Op de driedubbele voorkant zijn alle 6 bladen van deze kalender afgebeeld (hierboven slechts drieëneenhalf blad). Op de achterkant is vermeld dat de 'fijne schilderstukken' vervaardigd zijn door Jan Wiegman, Bern. van Vlijmen, Frans Lazarom, F. van Wolden en L. Wie L. is wordt helaas niet vermeld...
Minstens zo mooi in mijn ogen is overigens de typografie om de schilderstukken heen! Wederom een prachtige aanvulling voor mijn verzameling, vooral ook omdat Jan Wiegman en Bernard van Vlijmen in de categorie Nederlandse striptekenaars vallen! Maar dit levert me ook wel weer een dilemma op: moet ik nu wel of niet proberen om de betreffende kalender aan mijn verzameling toe te voegen? EW 1980 Ontruimingsjaar? NOOIT!!Op Marktplaats stond onlangs een serie van zes prentbriefkaarten op groot formaat (19 x 15 cm) te koop met als thema de strijd tussen krakers en overheid in 1980 in Amsterdam. De kaarten zijn waarschijnlijk uitgegeven door sympathisanten van de kraakbeweging, maar de uitgever wordt zoals valt te verwachten niet op de kaart vermeld. Toenmalig burgemeester Wim Polak en toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Hans Wiegel krijgen er op de kaarten van langs. Sowieso vond ik het een leuke serie met een mooi achterliggend verhaal, die ik graag aan mijn verzameling wilde toevoegen. Maar toen ik de kaarten thuisgestuurd kreeg viel me op één van de kaarten een detail op waardoor de kaarten nog beter passen in mijn verzameling! Op een van de prentkaarten houdt burgemeester Wim Polak een tank vast. Het betere Photoshop-werk avant-la-lettre! Deze tank komt uit de strip De Generaal die getekend werd door Peter de Smet. Daardoor is deze serie weer een waardevolle aanvulling op mijn verzameling Nederlandse stripmakers op de prentbriefkaart! Mocht iemand meer achtergrondinformatie over de kaarten hebben dan houd ik me van harte aanbevolen. Stuur dan s.v.p. een mail naar Eric Wiggers.
En heb je zelf leuke, verrassende, prachtige, zeldzame prentbriefkaarten aangekocht of op een andere manier verkregen? En wil je deze kaarten met ons delen? Stuur dan een mail naar de webmaster van deze site. EW Richter’s Anker-Steenbouwdozen
Firma Ad. Richter De Anker-steenbouwdozen zijn van Duits fabricaat (Richters Anker Steinbaukästen). Deze bouwdozen zijn aan het einde van de negentiende eeuw ontwikkeld door de Duitse vliegtuigpionier Otto Lilienthal en zijn broer Gustav. Gustav was naast zijn werk als architect actief als sociaal en pedagogisch hervormer. De bouwdozen zijn gevuld met echte miniatuur bakstenen en zijn voorzien van een nauwgezette instructietekening. Daarmee kunnen huizen, kerken en paleizen worden nagebouwd. Sommige dozen zijn voorzien van metalen onderdelen, waarmee bruggen gebouwd kunnen worden. De beide broers, door geldzorgen achtervolgd, verkochten het patent op hun bouwdozen in 1892 aan de firma Ad. Richter & Cie. in Rudolstadt. Friedrich Adolph Richter (1846-1910) is de oprichter van deze firma, die behalve bouwstenen ook medische preparaten maakte. Op 31 december 1963 is de productie in Rudolstadt beëindigd. Van 1882 tot 1963 zijn er ongeveer 5 miljard Ankerbouwstenen verkocht. Wereldtentoonstelling In een advertentie van Anker bouwdozen in de Maas en Scheldebode van 4 december 1904 valt te lezen: “Alle inzendingen op tentoonstellingen werden met eerste prijzen bekroond”. De firma F.A. Richter & Co. wist inderdaad op verscheidene tentoonstellingen prijzen in de wacht te slepen, maar of dat altijd eerste prijzen waren is niet bekend. In ieder geval kreeg de firma uit Rudolstadt en Rotterdam bij de wereldtentoonstelling in Parijs in 1900 een gouden medaille. Niet alleen voor de bouwdozen maar ook voor hun muziekinstrumenten (De Telegraaf, 25 augustus 1900). Rotterdam Toen A. Richter in 1910 overleed, had zijn firma naast de hoofdvestiging in Rudolstadt filialen in Berlijn, Konstein (Beieren), Leipzig, New York, Nürnberg, Olten (Zwitserland), Praag, Rotterdam, St Petersburg, Wenen en Brussel. Richters kantoor in Rotterdam was het eerste buitenlandse filiaal van de firma. De reden was vooral dat Nederland een belangrijke markt voor zijn medische preparaten vormde. De Rotterdamse vestiging had als adres Stationsweg 24. W. Boekhoven Uit de bovengenoemde advertentie van 4 december 1904 blijkt dat de Anker bouwdozen te koop zijn bij W. Boekhoven aan de Schoolstraat in Sommelsdijk en aan de Westdijk in Middelharnis. W. Boekhoven hadden een boekhandel en drukkerij te Sommelsdijk. Boekhoven brachten vooral kaarten uit van Sommelsdijk, maar ook van Middelharnis en Ouddorp. Kaart Der kleine Baumeister is de titel van de afbeelding op de kaart. De illustrator of kunstenaar is L. (Leopold) Widlizka. De uitgever van de kaart is B.K.W. I in de serie Wiener Kunst. Het is de afkorting van Brüder Kohn in Wien I. De kaart is gebruikt als reclame voor bouwdozen: “Richter’s Anker-Steenbouwdoozen zijn altijd welkom”. Leopold Widlizka (1870-ca.1940) is een Oostenrijkse portret-, landschaps-, stilleven- en krijgs-schilder. Alb. Pellen
Alb. Pellen begon omstreeks 1952 in Amsterdam als uitgevers van prentbriefkaarten. De afgebeelde kaart en krantenadvertenties geven aan dat zijn adres Keizersgracht 351 was. Nieuwere kaarten geven naast Amsterdam ook Garderen als vestigingsplaats aan. Volgends de encyclopedie van Haverkate had zijn gezondheid erg geleden door zijn verblijf in een concentratiekamp. Hij is omstreeks 1960 overleden. De onderwerpen van zijn kaarten zijn over het algemeen horeca- of vakantieoorden, zoals café-restaurants, hotels, campings, vakantiehuisjes en vakantiecentra. Maar ook gaf hij kaarten uit van de studio’s van AVRO, VARA en NCRV. Deze fotokaarten konden worden voorzien van een opdruk aan de voor- en/of achterzijde van de kaart. Het bedrijf van de kaart kan zelf “amateur-kiekjes” leveren aan Pellen. Maar er kunnen ook opnamen geleverd worden tegen fl. 5,- per foto. De kosten voor de levering 1000 kaarten bedraagt fl. 40, fl. 42 of fl. 40,- afhankelijk van de totale hoeveelheid. Uit een advertentie uit het Utrechts Nieuwsblad van 30 oktober 1954 adverteert hij voor `Greeting Cards`. Omdat er in de advertentie sprake is van bijlvering van een envelop zijn hiermee waarschijnlijk dubbele kaarten of wenskaarten bedoeld en geen prentbriefkaarten. Onder de advertentie staat de beeldzijde van de prentbriefkaart. Geheelonthoudersbonden A.N.G.O.B. en J.G.O.B. A.N.G.O.B A.N.G.O.B. is de afkorting van Algemeene Nederlandsche Geheel Onthouders Bond Deze bond is opgericht op 28 december 1897, door afscheiding van de Nederlandsche Vereeniging tot Afschaffing van den Sterken Drank (opgericht in 1842). Beide bonden zijn gevestigd in Den Haag. Jacob van Rees (1854-1928) is van 1897 tot 1925 voorzitter van de A.N.G.O.B. In 1962 is de opheffing van de A.N.G.O.B. na fusie met andere organisaties. In de Haagsche Courant van 6 oktober 1809 deelt A. J. de Groot mee, dat hij zijn drukkerij heeft overgedaan aan de gebroeders N.H. en P.F. Giunta d’Albani en “neemt de vrijheid zijne voormalige drukkerij in goedgunstig aandenken aan te bevelen”. De naam “TYP ALBANI - HAAG” op de kaart is van de boekdrukkerij Gebroeders N.H. en P.F. Giunta D’Albani, in 1809 opgericht door Pierre Frédéric Giunta d’Albani. Vanaf 1905 is de drukkerij gevestigd in de Nieuwe Molstraat 20 in Den Haag. .G.O.B
D. Zijlstra stuurt in 1923 uit Sneek een kaart naar J. Brandsma, 2e Schoolcompagnie 9e regiment Infanterie, Assen, met de toevoeging “in arrest”. Naast de postzegel is een opdruk met de tekst “J.G.O.B. Jubileum-Fonds 1912-1922”. Op de beeldzijde van de kaart staat het schilderij De avondschool van G. Dou. J.G.O.B. is de afkorting van Jongelieden Geheel Onthouders Bond. Deze is opgericht in 1912 in Haarlem en opgeheven in 1950. Zij richtte zich vooral op arbeidersjongeren. Hoewel het antimilitarisme geen officieel onderdeel van de bond was, waren veel leden van de bond dienstweigeraar. In de periode 1914-1920 was 20% van de dienstweigeraars lid van de J.G.O.B. In 1922 vierde de bond zijn 10 jarig jubileum. Ter gelegenheid daarvan zijn een aantal kunstkaarten van bovenstaand opdruk voorzien. Het jubileum is gevierd met een congres en feestavond op 23 en 24 december 1922 te Haarlem. Veel jongeren van deze bond stapten op latere leeftijd over op de A.N.G.O.B. (zie hieronder). Het toevoegsel “In arrest” onderaan het adres betekent waarschijnlijk dat D. Zijlstra zijn kaart stuurt naar de dienstweigeraar J. Brandsma, die onder arrest staat. Een schoolcompagnie is het onderdeel van het 9e regiment Infanterie, waar dienstplichtigen hun opleiding kregen. Het 9e regiment was voor de tweede wereldoorlog gevestigd te Assen en Leeuwarden. In de garnizoensstad Assen was de Johan Willem Friso Kazerne de plaats waar dit regiment verbleef. Uit het jubileumboek uit 1922 is geen melding gemaakt van deze kaart, maar wel van twee eerdere kaarten die de J.G.O.B. uitgaf. De ene kaart is van de tekenaar Jan Rotgans (1881-1961) met een boom en twee zwoegende wortelzoekers in een oplage van 10.000 exemplaren. De tweede is een zogenoemde schulddelgingskaart om een financiële strop weg te werken. De tekenaar van deze kaart is Gerstenhauer (1858-1931). Deze kaarten zijn in 3 oplagen à 2000 exemplaren verkocht. Bronnen
Het vonnis van de kantonrechter te Leiden van 5 april 2018 heeft de Auteurswet weer op de kaart gezet. Volgens die wet zijn er voorwaarden verbonden aan het publiceren van onder andere afbeeldingen zoals op prentbriefkaarten. In deze blog wordt een toelichting gegeven op deze wet en staan een aantal richtlijnen voor publicatie van afbeeldingen op onze website, in ons magazine, en in andere uitgaven van de VDP. AuteurswetHet recht van publicatie van een foto, kunstwerk of illustratie ligt bij de maker, de erven of diegenen die het auteursrecht hebben overgenomen. Wanneer we als VDP beeldmateriaal willen publiceren dan hebben we daarvoor toestemming nodig en moeten we daarvoor eventueel een vergoeding betalen. Het auteursrecht is wel aan termijnen gebonden:
Er zijn ook uitzonderingen binnen die termijnen:
prentbriefkaart verschenen bij Meissner & Buch met illustratie van Freddie Langeler Illustratrice Freddie Langeler is overleden op 18 maart 1948, dus na 31 december 2018 is haar werk rechtenvrij. prentbriefkaart met foto van J.F.H. Roovers Fotograaf J.F.H. Roovers is overleden op 8 februari 2000, dus er rust nog steeds auteursrecht op door hem gemaakte foto's. Het auteursrecht is in 1982 van de fotograaf gekocht door Uitgeverij Voet. Richtlijnen
LvD / EW Het Amstelhotel in Amsterdam is als een zwart-wit plaatje op een kleurig waterlandschap van een prentbriefkaart gemonteerd. Rechtsboven staat de uitgever M.M.L. 7233 S. Waarschijnlijk is deze kaart uitgegeven door de firma Mehner & Maas uit Leipzig, omdat vergelijkbare kaarten uit Duitsland van deze uitgever bekend zijn.
Wie kan deze aanname bevestigen? Kleurboek In november 1916 verschenen in een aantal kranten aankondigingen van kleurboeken uitgegeven door Izaak Bremer (1853-1932), gevestigd aan de O.Z. Voorburgwal 126 1) in Amsterdam. In 1878 bij zijn eerste huwelijk is hij boekdrukker. Bij zijn tweede huwelijk in 1906 is zijn beroep uitgever. De tekenaar en schrijver van de kleur- en leesboeken is Henk van Maarsen. Er is een serie gewone kleurboeken en een serie van drie historische kleurboeken getiteld: Met Penseel en Verf. De kleurboeken zijn gedrukt door “Kunstdr. v/h J.A. Luii & Co., Amst.” De titels van deze drie historische kleurboeken is Serie 1, No. 1 Het leven van Michiel de Ruyter; No. 2: De geschiedenis van Graaf Floris V en No. 3 Overwintering van Heemskerck en Barendz op Nova Zembla. De prijs van deze kleurboeken was fl 1,25. De titels van de gewone kleurboeken is: De Groene Weide, Hollandsche Molens, Aan de Zuiderzee en Bosch en Heide. De uitgever I. Bremer heeft ook een aantal series prentbriefkaarten in kleur uitgegeven. De volgende series zijn bekend:
Noten
eDe Onderlinge Botervereeniging Zegwaart
Het is een kaart, afmeting 8,5 x 12,0 cm, met op de beeldzijde een portret van Wilhelmina en het jaartal 1887. Op de adreszijde staat de tekst, BRIEFKAART Aan De Onderlinge Botervereeniging ZEGWAART. De kaart kan naar dit adres gestuurd worden. De bedoeling van het kaartje is onduidelijk. Als het een kaart is met reclame voor de Onderlinge Botervereeniging, dan heeft de adreszijde een tekst die niet als reclame kan worden opgevat. Is het bedoeling om het kaartje te versturen naar deze vereniging, dan is er nauwelijks ruimte voor een geschreven tekst. Ook is het niet goed vast te stellen of het jaartal van de foto (1887) ook de datering van de kaart is. Het is goed mogelijk dat de kaart nieuwer is dan 1887. Het merkwaardige is, dat er niets te vinden is over deze vereniging. Is het een winkel in zuivelproducten of een vereniging van boterhandelaren? Ook bij het Historische Genootschap van Zoetermeer is niets bekend over De Onderlinge Botervereeniging in Zegwaart. Zoeken op internet leverde een mogelijk vergelijkbare vereniging op, maar helaas zonder afbeelding. Het betreft een briefkaart om een bestelling te plaatsen bij de Onderlinge Eieren en Boter-vereeniging " Het Hoenderpark " van W. Verheul & Co., Zoetermeer. Ook over de vereniging van W. Verheul is geen uitsluitsel te geven. Het kan Willempje Verheul zijn, wiens man Dirk Bruin koopman is, maar dit is een niet te staven veronderstelling. Over de foto van Prinses Wilhelmina is wel veel bekend. De Haagse beeldbank geeft de volgende beschrijving: “Kinderportret van Wilhelmina, (Wilhelmina Helena Pauline Maria) (1880-1962), prinses der Nederlanden, dochter van koning Willem III en koningin Emma, ten voeten uit staande, naast haar favoriete pony. Het prinsesje is gekleed in een hooggesloten jurk en bijpassende hoed. Zij draagt rijlaarzen en handschoenen. In haar linker hand houdt zij een zweepje. Haar rechter arm heeft zij om de hals van haar pony geslagen. Onder de afbeelding staat: “H.K.H. Prinses Wilhelmina en haar geliefkoosde poney Baby. Naar eene photographie van den hofphotograaf Kameke te ’s-Gravenhage”. De foto is gemaakt op 5 april 1887 op de binnenplaats van de Koninklijke Stallen in ’s-Gravenhage. Wilhelmina is dan 6 jaar oud. Zij staat naast haar Shetlandpony Baby. Haar jurkje is een robe-manteau, een geschenk van haar vader Koning Willem III. De foto is in opdracht gemaakt door de hoffotograaf en portretschilder Hans Richard Ferdinand Kameke (1847- na 1898). De oorspronkelijke foto is een albuminedruk. De afbeelding is bekend van verscheidene prentbriefkaarten, maar ook van voorwerpen, zoals een snuifdoosje. Kameke was ook betrokken bij het ontwerp van de postzegels van Wilhelmina met hangend haar uit 1891. Het ontwerp van de randen van deze zegels is gemaakt door Johan Enschedé en Zonen in Haarlem en het ontwerp van de beeltenis van prinses Wilhelmina is gegraveerd door Heinrich Raeder naar een foto van hoffotograaf Kameke. De gravure is verzorgd door E. Schilling. De zegels zijn gedrukt in boekdruk bij Johan Enschedé en Zonen te Haarlem. Tentoonstelling Paleis Het Loo Van 30 maart tot en met 30 september 2018 is er een kleine presentatie “Dieren van Oranje” als onderdeel van Paleis Het Loo BuitenGewoon Open. Op deze tentoonstelling zijn ook foto’s te zien van de pony van prinses Wilhelmina. Bronnen Jan van der Velde, 2010. Proeven van Zoetermeerse Zuivel. Uitgave Historisch Genootschap Zoetermeer. 48 p. De Gedichten van den Schoolmeester De Schoolmeester is het pseudoniem van Gerrit van de Linde Janszoon. Geboren te Rotterdam op 12 maart 1808 en overleden te Londen op 27 januari 1858 1). Vanaf 1825 studeerde hij Godgeleerdheid in Leiden, nam deel aan de Tiendaagse veldtocht van 1831. Hij moest in 1834 om schulden zijn studie afbreken. Om zijn schuldeisers ontvluchten, week hij uit naar Londen, waar hij in 1835 een jongenskostschool overnam. In de trant van “Ingoldsby legends” van de schrijver Richard Harris Barham dichtte hij in kreupel- of knittelverzen 2), Na zijn dood is zijn werk door Jacob van Lennep in 1859 met toestemming van de weduwe uitgegeven onder de titel Gedichten van den Schoolmeester. Uit almanakken, brieven en nagelaten gedichten koos Van Lennep (1802-1868) voor deze gedichtenbundel (afb. 1). Illustratoren De zesde druk van de Gebroeders Kraay in 1871 is de eerste geïllustreerde druk van De Gedichten van den Schoolmeester. De gedichten zijn verlucht met de illustraties van Anthony de Vries (afb. 2). Ook in alle geïllustreerde herdrukken (op één na) staan de prentjes van De Vries. Anthony de Vries is geboren op 13 februari 1841 te Amsterdam en op 29 december 1872 te Haarlem overleden ten gevolge van een hondenbeet. Hij volgde een opleiding aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. De negende druk uit 1901 is geïllustreerd door Jacob Doncker. Deze is echter nooit herdrukt. Jacob Doncker (1875-1917) is vooral bekend geworden als vervaardiger van spotprentjes, onder andere voor het politiek-satirische weekblad De ware Jacob. Prentbriefkaarten Er zijn vijf prentbriefkaarten bekend met gedichten van de schoolmeester. Zij behoren allen tot de categorie Mengelpoëzy, aangegeven is in welke onderdeel daarvan de gedichten zijn ondergebracht (A. t/m D.). De kaarten zijn een uitgave van N.V. Haarl. Photo- en Lithogr. Inr. “de Tulp” in Haarlem (afb. 3). Sommige van de kaarten zijn op de adreszijde bedrukt met Korff’s Prima Cacao (afb. 4 en 5) Ook de cacaofabriek Kwatta profiteerde van de populariteit “Van den schoolmeester”. De uitgever Gebr. E. & M. Cohen gaf goedkope edities van de bundel uit, waaronder met de opdruk: “Aangeboden door de Stoom Choc.-& Cacaofabriek KWATTA BREDA”. Deze geschenkeditie was te bekomen tegen inlevering van 50 Kwatta-soldaatjes. A. Voor- en nageslacht Voorgeslacht. Ruige borst en breede schouders Leeuwenhart en aadlaarsoog : Rijzig kroost van reuzen-ouders Vorstlijk zaad, in adel hoog : Vol van bouw en moed en kracht Onvergeetbaar voorgeslacht. Nageslacht. Bleeke kindren, kranke moeders, Neven met een breukband aan, Scheele zusters, bochelbroeders, Vaders, die uit kuchen gaan, Ramlend vee, met kwik bevracht, Machtloos, mislijk nageslacht. B. Puntdichten Op weeskind. O welgestelde rijkaart, beschouw toch den arme als uw broeder Hier woont een behoeftig weeskind bij zijn vader en moeder. C. Grafschriften Op iemand ontevreden. Zeg, wandelaar, zeg, Je moet niet denken, dat ik voor mijn plezier hier leg. D. Opschriften op uithangborden (afb. 6) Opschrift op uithangbord. Jeugdig reiziger, mijn vrouw en ik zijn vandaag van huis. Doch mijn twee jongste dochters zijn t’huis. Noten
Kalenderplaatjes Nauta. Kavel nummer 26 op de veiling van de contactdag in Tilburg op 24 maart 2018 bevatte gekleurde 5 kaarten zonder adreszijde, mogelijk van uitgever Nauta, van de plaatsen Heerde, Ellecom, Gorinchem, Soestdijk, en Katwijk aan Zee. Het formaat van de kaarten is gelijk aan dat van prentbriefkaarten van 14 x 9 cm. Toch blijken het geen ansichtkaarten te zijn, waarvan de adreszijde losgelaten heeft. De oudere prentbriefkaarten bestaan meestal uit 2 of drie delen, een laag met de beeldzijde, een laag met de adreszijde en vaak daartussen een blanco laag. De 5 gekleurde kaarten of beter plaatjes hebben echter nooit een adreszijde gehad. Alle 5 platen hebben namelijk recht afgesneden onder- en zijkanten, maar afgeknipte bovenkanten. En alle vijf afbeeldingen zijn bekend van kaarten uitgegeven door Nauta in Velsen. Gecombineerd met het feit dat Nauta albums heeft uitgegeven, waarin plaatjes gestoken konden worden die zijn afgeknipt van velletjes van een scheurkalender, moet de conclusie zijn, dat de 5 plaatjes dergelijke kalenderplaatjes zijn. Dat kan ook bevestigd worden, want de plaatjes komen alle uit het Album Mooi Nederland van 1907 van uitgeverij Nauta. De onderschriften van de kaarten verschillen echter van de plaatjes. De kaarten bevatten een volgnummer en de tekst UITG. NAUTA, VELSEN, maar de plaatjes hebben een dergelijke tekst niet. Maar ook de omschrijving van de afbeelding kan verschillen. Bij het plaatje van Heerde is er tevens een uitgebreide toelichting opgenomen in het onderschrift. Nummer Nauta - Plaats - Omschrijving kaart - Omschrijving plaatje 10179 - KATWIJK a ZEE - Oude Kerk - Oude Kerk 10180 - SOESTDIJK - Koninklijk Paleis - Koninklijk lustslot 10181 - GORINCHEM - Wandellaantje - De Vliet 10203 - HEERDE - Dorpsweg - Dorpsgezicht 10206 - ELLECOM - In het dorp - Dorpsgezicht Noot: nummers bij Ellecom en Heerde slecht leesbaar Op zaterdag 24 maart 2018 hield de VDP zijn contactdag in Tilburg in het restaurant Boerke Mutsaers. Circa 20 VDP-leden bezochten deze dag. Na het formele deel met ledenvergadering, volgde het onderdeel met de lezingen en onderlinge contacten. Hans Miltenburg hield een interessante lezing met als titel De koe op de kaart. Je kunt nog veel meer over koeienkaarten lezen in het boek dat hij schreef samen met Reimer Strikwerde, met als subtitel: “De koe gepresenteerd op 200 historische prentbriefkaarten”.
Na de lunch volgde een veiling van oude en moderne kaarten, geschonken door enkele leden van de VDP. De veiling bracht 111 Euro op. Tot slot was er een quiz, waarbij de deelnemers de voorstelling op de prentbriefkaart moesten herkennen, waarbij een deel van de kaart onzichtbaar gemaakt was. Met nog even napraten kwam 16.00 uur een einde aan deze geslaagde contactdag in Tilburg. De twee aangekondigde lezingen die niet door zijn gegaan, komen de volgende contactdag, die gehouden wordt in de Molen van Sloten (Amsterdam) op het programma te staan. Portvrijdom Koninklijk Huis.
De Directeur-Generaal van oorlog kondigde in 1834 af: “Hunne Koninklijke Hoogheden, de Prins Veldmaarschalk, Opperbevelhebber van het leger, en de Prins Admiraal en Kolonel-Generaal ontvangen en verzenden als Prinsen van het Koninklijk Huis alle brieven portvrij”. Deze vorm van vrijdom van port bestond ook nog in 1924, zo blijkt uit volgende order van de posterijen: “Dienstorder No. H.726 van 19 november 1924: Stukken, gericht aan H.M. de Koningin. De aandacht wordt er op gevestigd, dat het bepaalde bij art. 8a der V.P. binnenland, betreffende het niet verzenden van sommige ongefrankeerde of ontoereikend gefrankeerde stukken geen betrekking heeft op stukken, gericht aan H.M. de Koningin of aan Leden van het Koninklijk Huis, noch op de stukken, den dienst van het Koninklijk Huis betreffende (Zie art. 27, 1e lid, Postwet).” In tegenstelling tot portvrijdom voor militairen komen kaarten met portvrijdom van het Koninklijk Huis weinig voor. Vooral kaarten door particulieren zonder port verzonden naar de Koninklijke familie zullen bij hoge uitzondering in de handel komen. Kaarten die door de Dienst van het Koninklijk Huis zijn verzonden, worden wel te koop aangeboden. Het betreft kaarten die verstuurd zijn door het Koninklijk Huis naar particulieren als reactie op verjaardagswensen aan de prinsessen. Op de kaarten zijn tekeningen van de prinsessen Beatrix, Margriet, Irene en Marijke gereproduceerd. De naam en adres van de geadresseerde zijn met de hand geschreven. Op de adreszijde staat linksboven gedrukt: Dienst van het Koninklijk Huis portvrij. Van Prinses Marijke zijn acht kaarten bekend als persoonlijke dank voor felicitaties met haar verjaardag op 18 februari. De kaarten zijn uit de jaren 1954 tot en met 1961. Tot en met het jaar 1971 kon alle correspondentie van en aan het Nederlandse Koninklijk Huis portvrij worden verzonden. Voor aangetekende en expresse brieven moest het recht wel in postzegels worden voldaan. In verband met een nieuwe financiële regeling tussen het Koninklijk Huis en het Rijk is deze portvrijdom met ingang van 1 januari 1972 komen te vervallen. Bronnen
Het komende nummer van het Prentbriefkaarten Magazine heeft als thema sport. Hierbij alvast een voorproefje.
Een felicitatiekaart met attributen van 25 sporten. Het signatuur rechtsonder is Wim v N. Op de adreszijde staat linksonder D.H. No. 28a. De uitgever of drukker met deze afkorting is niet bekend. Op de deelstreep staat “Nadruk verboden”. Waarschijnlijk is de kaart bedoeld om iemand met een overwinning in de sport te feliciteren. Afgaande van de tekening is de kaart gezien het model raceauto te dateren voor 1940. Het is echter ook mogelijk dat de kaart kort na de oorlog is uitgegeven, gezien de kwaliteit van het papier. De volgende sporten (- met attributen) staan op de kaart, te beginnen linksboven met de klok mee Autosport – raceauto en stofbril Tennis – tennisracket Hockey - hockeystick Polo – mallet Cricket – cricketbat Wielrennnen – racefiets Motorsport – motor Watersport – anker en bootschroef Kanoën – peddel Boogschieten – pijlen Golven – golfclub en hole Jagen – dubbelloopsgeweer en weitas Gewichtheffen – halter Schermen – zwaard en floret Vliegsport – propeller Zwemmen – badpak Korfbal – korf Kunstschaatsen – paar schaatsen Voetbal – bal, voetbalschoen en fluitje? Paardensport – zadel en zweep Boksen – bokshandschoenen IJshockey – ijshockeystick Schietsport – pistool en schietschijf Hardlopen – spikes Tafeltennis – batje en pingpongballetjes Pictogrammen Olympische Winterspelen Albertville en Pyeongchang
Op de kaart staat rond het embleem van de Olympische Winterspelen in Albertville 24 pictogrammen van een aantal sporten of sportonderdelen. In 1964 in Tokyo zijn voor het eerst officieel sportpictogrammen (of –iconen). Zij zijn ontworpen door Masasa Katzumie en Yoshiro Yamashita. De pictogramman van de Winterspelen in Albertville in 1992 zijn ontworpen door Joël Desgrippes & Associés. De pictogrammen op de kaart stellen de volgende sporten of sportonderdelen voor ( met de klok mee vanaf linksboven):
Bij de Olympische Winterspelen van Pyeongchang in 2018 in Zuid-Korea doen de volgende wintersporten mee, zoals op het overzicht van de pictogrammen hieronder te zien valt:
Bronnen: Justas, 2016. The History of the Olympic Games icons. http://iconutopia.com/the-history-of-the-olympic-games-icons/ Rapport Officiel des XVIes Jeux Olympiques d'Hiver d'Albertville et de la Savoie. Albertville 1992. 162 p. http://library.la84.org/6oic/OfficialReports/1992/orw1992pt1.pdf Ranja
Tweede Jaarbeurs Op 25 februari 1918 opende Koningin Wilhelmina in Utrecht de Tweede Jaarbeurs, die tot 9 maart geopend bleef. Op 2 maart volgde een tweede bezoek aan de Jaarbeurs. Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik bezochten beide keren verscheidene stands van de beurs. Eén van 1062 deelnemers was de firma C. Polak Gzn. (C.P.), een limonadefabriek uit Groningen. De Koningin bezocht ook zijn stand, waarvan een foto op een reclamekaart verscheen. Links aan de buitenzijde staan twee producten van C.P. genoemd: “Grenadine en Citroenkwast”. Op de adreszijde staan nog andere producten: Grenadine, Limonade-Siropen, Mokka, Toffex, Teko en Rundex. Mokka was een koffie-extract, Toffex een koffiesurrogaat en Teko een theesurrogaat, Rundex is vloeibare bouillon. Waarschijnlijk zijn Toffex en Teko producten ontstaan ten tijde van schaarste in de eerste wereldoorlog. Grenadine was een limonadesiroop op basis van sinaasappel-, frambozen-, citroen- en ananassap. Ranja Op het bovenstaande lijst ontbreekt nog het merk Ranja, het succesnummer van C. Polak. Dat verandert in het jaar 1920. Op de Jaarbeurs van Utrecht introduceert Polak een nieuwe drank. In het Vaderland van 5 maart 1920 schrijft een journalist het volgende: “De N. V. Distilleerderij Likeurstokerij C. Polak Gzn. te Groningen, het teeken des tijds verstaande, zal weldra iets voor geheelonthouders brengen, waarmee ze aan de toch ook droge kelen van voorstanders der drooglegging de lang gezochte, afdoende lafenis hoopt te brengen. Dit zal zijn de Ranja Sorbet, vervangster van de Calencia C.P. Deze drank zal naast frischheid en aangenamen smaak, ook voedingswaarde hebben, daar het natuurlijk product bij de bereiding geheel wordt bewaard.” Op allerlei manieren maakt Polak reclame voor zijn nieuwe product. Bij de tentoonstelling “Het huis en zijn inrichting” in dat jaar in het Paleis van Volksvlijt in Amsterdam worden bijvoorbeeld bezoekers uitgenodigd gratis een geurig kopje mokka of een overheerlijk glas Ranja C.P. te komen drinken. Ranja is een limonade-siroop gemaakt van sinaasappelsap. Het merk Ranja werd later soortnaam voor limonade-siroop. De naam is afgeleid van orangeade (Fr.), een oude benaming voor sinaasappellimonade. Naast Ranja verscheen Rojo op de markt, met de smaak van bosvruchten, Risso met citroensmaak, Cerisso met kersensmaak en Grefita met de smaak van grapefruit. C. Polak Gzn. C. Polak Gzn. is Calmer Polak, zoon van Gerson Polak. Calmer Polak is geboren te Wildervank op 3 september 1840 en overleden te Groningen op 17 januari 1922. C. Polak woonde in zijn jeugd in Wildervank, waar zijn vader een winkel in koloniale waren en gedistilleerd had. In 1867 opende Calmer een zaak aan de Rademarkt 6 in Groningen. Zijn aandacht verschoof van de koloniale waren naar gedestilleerd. Echt groot succes kreeg het bedrijf pas toen Calmer en zijn zoon David zich gingen toeleggen op de productie van limonadesiropen. In 1898 werd een siroop op de markt gebracht onder de naam Kroonkwast, een drankje dat vooral in de wintermaanden gedronken werd omdat men geloofde dat het zou helpen tegen verkoudheid. In 1916 werd de naam van het bedrijf omgezet in N.V. Distilleerderij, Likeurstokerij, Limonade- en Extractenfabriek C Polak Gzn. Kleurstoffen De teloorgang van Ranja in de vijftiger jaren is te wijten aan bepalingen op het gebruik van (kunstmatige) kleurstoffen in voedingsmiddelen. Het enige wat hierover te vinden is, is een persbericht uit 1955 of 1956 1). Een persbericht van het Nederland Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening meldt dat in de Verenigde Staten het gebruik van de kleurstof “F.D. & C. Orange I” vanaf 1956 verboden is. Deze kleurstof werd veelvuldig gebruikt in suikergoed en limonades. Noten en bronnen
Paul Poiret en Art Déco In het Gemeentemuseum https://www.gemeentemuseum.nl/ van Den Haag is op het ogenblik de tentoonstelling te zien van Art Deco Paris 1). De tentoonstelling gaat vooral over de modeontwerper Paul Poiret (1879-1944). Hij was één van de grote vernieuwers van de mode aan het begin van de 20ste eeuw. Poiret richtte in 1903 een eigen modehuis op, was een meester in het draperen en bevrijdde de vrouw van het korset. Bovendien was hij zijn tijd ver vooruit, want de ontwerper zette naast kleding ook parfums, serviezen en meubels in de markt. De stoffen voor zijn creaties werden ontworpen door kunstenaars zoals schilder Raoul Dufy, de ontwerptekeningen voor de modebladen werden gemaakt door Paul Iribe en Georges Lepape, Man Ray deed vaak de fotografie. Bovendien verzamelde Poiret ook kunst van toonaangevende avant-garde kunstenaars zoals Constantin Brancusi, Robert Delaunay en Kees van Dongen. Ook werkten illustratoren als Georges Lepape, George Barbier en Paul Iribe voor hem. In 1911 richtte hij de aparte firma Parfums de Rosine op, genoemd naar zijn oudste dochter. Daarmee was hij de eerste couturier met een eigen parfumlijn. Dat jaar richtte hij ook de Ateliers de Martine op, genoemd naar zijn tweede dochter, waar onder meer borduurwerk is vervaardigd. Na de eerste wereldoorlog raakt Poiret langzamerhand uit de mode. De eerste financiële problemen beginnen in 1923. Vanwege de economische crisis sluit Maison Paul Poiret in 1929. Het leven van Poiret eindigt in 1944, berooid en vergeten. Toch verschijnen er nog wel berichten in de Nederlandse kranten bij zijn overlijden. Art Déco Art Déco is een kunststijl genoemd naar de tentoonstelling Exposition Internationales des Arts Décoratifs et Industriels modernes van 28 april tot 25 oktober 1925 in Parijs 2). Het tentoonstellingsterrein is gelegen aan de Esplanade des Invalides, Avenue Alexandre III en Pont Alexandre III, met een oppervlakte van 23,1 hectare. Het aantal bezoekers bedroeg 5.852.783. De deelnemende landen zijn Frankrijk en zijn koloniën en 21 andere landen: Oostenrijk, België, Denemarken, Spanje, Finland, Groot-Brittannië, Griekenland, Nederland, Italië, Litouwen, Luxemburg, Monaco, Polen, Zweden, Zwitserland, Tsjecho-Slowakije, Rusland, Joegoslavië, China, Japan en Turkije. Het Nederlandse paviljoen is ontworpen door architect Jan Fredrik Staal en de inrichting is van Hendrikus T. Wijdeveld. Een slaapkamerameublement van de architect Sybold van Ravesteyn heeft gestaan in het Grand Palais. Paul Poiret nam met drie luxe ingerichte boten in de Seine aan de Quai d’Orsay ook aan deze tentoonstelling deel. Het waren de aken Amours voor de presentatie van de creaties van Maison Martine, Délices voor de creaties van Maison Rosine en Orgues voor de ‘élégance’ (mode) van Maison Paul Poiret. Voor de inrichting van de drie kreeg schepen kreeg hij hulp van de binnenhuisarchitect Eugène Ronsin. De namen Amours, Délices en Orgues zijn de drie woorden in de Franse taal die mannelijk zijn in het enkelvoud en vrouwelijk in het meervoud. De schepen zijn geschilderd in rood, wit of blauw. “Op deze tentoonstelling is Paul Poiret een groot man. In 17 afdeelingen is hij vertegenwoordigd” zo staat in een artikel in de NRC van 12 mei 1925. Zo toont Poiret zijn mode ook in het “Pavillon de l’élégance, section du vêtement”. Andere modeontwerpers in dit paviljoen zijn Jeanne Lanvin, Charles Frederick Worth, Callot Sœurs, Jeanne Paquin, Madeleine Vionnet en Coco Channel. Cartier Cartier verzorgde de juwelen opgesteld in het de vitrines van het Pavillon de l’Elégance. Een aantal van de 150 juwelen is te zien op de tentoonstelling in het Gemeentemuseum in Den Haag. Afbeelding en diavoorstelling
Bronnen
Tweedekker of dubbeldekker
Op de kaart staat een foto van een vliegtuig, een zogenaamde dubbeldekker of tweedekker, op de achtergrond hangars en op de voorgrond een man en een vrouw. Verder bloemen boven een “strook” met de gedrukte tekst Groeten uit Wijk aan Zee, een plaatsnaam die niets van doen heeft met het afgebeelde vliegtuig. Het is zeer waarschijnlijk een collage van verschillende foto’s. Het geheel is ingekleurd, eigenlijk niet alleen ingekleurd, er zijn ook elementen bij getekend, zoals het kerkje aan de horizon en het vliegtuig in de lucht. In de rechter onderhoek staat R.E.B. 704. Dit is de afkorting van de uitgever Roukes en Erhart uit Baarn. Op de adreszijde zijn geen teksten gedrukt, alleen een deelstreep en adreslijnen. De kaart is verstuurd in 1931. Een vergelijkbare kaart met een auto en dezelfde de afkorting R.E.B. 704 is ook in 1931 verstuurd. Conclusie: alle kaarten uit deze serie hebben nummer 704 en zijn omstreeks 1931 uitgegeven. Ook andere uitgevers hebben vergelijkbare kaarten met andere vliegtuigen uitgegeven, bijvoorbeeld een Belgische kaart met groeten uit Diksmuide. Het vliegtuig is een tweedekker, waarbij de twee vleugels op kenmerkende wijze met elkaar verbonden zijn. Dit gegeven, gecombineerd met de vorm van de “neus”, de propeller en de wielen moet het toch mogelijk zijn, het type vliegtuig te achterhalen. Dat is tot nu toe niet gelukt. Er zijn wel typen met veel overeenkomsten zoals de Fiat C R 32 en de SVA verkenner van de KLM, maar deze zijn het niet. S.V.A. is de afkorting van Savoia, Verderzio en Ansaldo. De naamgevers zijn de ontwerpers Umberto Savoia en Rodolfo Verderzio. Ansaldo is de scheepsbouwer Giovanni Ansoldo & Co. uit Genua. Gezien de sterke gelijkenis is het vliegtuig mogelijk van Italiaanse makelij. |
AuteursDeze blog wordt afwisselend geschreven door Lodewijk van Duuren, Eltina Dijkstra en Leon Zijlmans. Categorieën
Alles
Archief
Juli 2024
|